Çocuklarda süt dişleri, 6. aydan itibaren ağız içersine gelmeye başlar. Çocuk 2.5 yaşına geldiğinde sürme tamamlanmış olur, ancak bu sürme zamanı her çocuk için aynı değildir. Genellikle diş çıkartmaya yakın;

• Çocuğunuzun tükürük akışında artma olur.

• Çocuğunuz sürekli damağını sert bir cisimle kaşıma isteği duyar.

• Huzursuzluk hisseder.

• İştahında azalma olur.

• Ateşi çıkar.

• Dişetlerinde kızarma ve şişme görülebilir.

Böyle bir durumda çocuğunuzu rahatlatmak için diş hekiminin önerdiği ağrı kesici kremleri ve jelleri diş çıkartacağı bölgelere sürebilirsiniz. Ortodonti Uzmanı Dr. Günseli Ağaoğlu Uygur: “Soğuk diş kaşıyıcıları veya damağa soğuk, temiz bir bezle yapacağınız masaj da bebeğinizi bir parça rahatlatabilir. Bazı bebeklerde, ön grup süt dişlerinin çıkışında sorun yaşanmaz ancak arkadaki süt azıları gelirken problem olabilir. Normal beslenen ve gelişen bir çocukta dişlerin erken ya da geç sürmesi önemli değildir, dişler tamamlandığında toplam 20 adet süt dişi olur.”diyor ve zor bir süreç olan diş çıkarma döneminde, sabırlı davranarak bebeğinize yardımcı olmanız gerektiğini söylüyor.

Biberon ve emzik seçimi

Emzik seçimi, çocuğunuzun gelişmekte olan damak yapısı için çok önemlidir. Birkaç çeşit emzik alıp çocuğunuzun bu emzikler arasından seçim yapmasını beklemeniz hatalı bir davranış olur. Yassı ve damak formunu daha iyi taklit eden, ortodontik emzikleri tercih etmelisiniz. Ayrıca emziği ve biberonu mikroptan arındırmanız gerekir.

Emzik ya da biberonun ucunu, şekerli bir gıdaya batırarak vermeniz hem çocuğunuzun diyeti açısından sakıncalıdır hem de ileride zor bırakabileceği zararlı bir alışkanlık kazanmasına neden olur. Emzik ve biberon kullanımını en geç 2.5 yaşında bıraktırmanız gerekir. Aksi halde çocuğunuz damakta ve dişlerde problemler başlar.

Diş fırçalama alışkanlığı ve diş fırçası seçimi

Diş fırçalama alışkanlığı, çocuğunuzun süt azı dişlerinin çıkmasıyla birlikte (Ortalama 2-2.5 yaş) başlamalıdır. Bu yaşlarda önemli olan; çocuğunuza bu alışkanlığı kazandırabilmenizdir. Okul öncesi çocuklarda, diş fırçalama tekniği yetersiz kalabilir. Bu nedenle çocuğunuz dişini fırçalarken ona eşlik etmeniz ya da en azından onu kontrol etmeniz gerekir. Çocuklar genellikle ön dişlerinin görünen yüzeylerini fırçalayıp geride kalan azı dişlerini ve dişetlerini fırçalamazlar. Oysaki çürüklere en sık arka bölgedeki azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde rastlanmaktadır. Bu yaşlarda çocuğunuzun günde 2 kez (sabah kahvaltısından sonra ve gece yatmadan önce) dişini fırçalaması yeterli olur; özellikle gece, uykusu gelmeden önce fırçalama yapmasına gayret etmelisiniz. Aksi halde kaliteli bir temizlik olmaz. Fırça seçiminde ise; çocuğunuzun ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak yapıda, naylon kıllı fırçaları tercih edebilirsiniz. Yetişkinlerde olduğu gibi çocukların da diş fırçaları 6 ayda bir değiştirilmelidir. Bebeklik döneminde ve 3 yaşına kadar diş macunu kullanmamaya özen gösterin. 3 yaşından itibaren ise, fırçanın üzerine leblebi büyüklüğünde florlu bir macun sürmeniz yeterli olacaktır.

Süt dişlerinin önemi

Süt dişleri, çocuğunuzun uygun şekilde çiğneyerek iyi beslenmesine ve kelimeleri doğru çıkartması sonucu konuşma alışkanlığının gelişmesine olanak sağlar. Ayrıca süt dişleri, ileride çıkacak olan sürekli dişlerin rehberliğini yaparlar. Çocuğunuzun süt dişlerindeki çürükleri, “İleride nasıl olsa değişecek.” mantığıyla tedavi ettirmezseniz bu durum, kronikleşen diş iltihaplarına neden olabilir. Ön bölgedeki çürükler, çocuğunuzu psikolojik yönden etkileyebilir; çocuğunuz gülmeye çekinebilir, içine kapanabilir. Eğer süt dişlerini zamanından önce çekerseniz, o bölgede bir boşluk oluşur ve alttan sürekli diş gelip yerine oturuncaya kadar, ilk çıkan 6 yaş azıları, ön tarafa doğru yürüyerek yer darlığı yaratırlar. Bu da ileriki yaşlarda ortodontik bozukluğa neden olur. Çocuğunuzun süt dişleri çıkarken bazı problemler oluşabilir. Bunlar;

Çocuğunuzun dişi ağrıdığında

Çocuğunuzun diş ağrısı olduğunda, mümkün olan en kısa sürede bir diş hekiminden yardım almalısınız. Diş hekimi görünceye kadar çocuğunuza alışkın olduğu bir ağrı kesici verebilir, ağrıyan dişin çevresini temizleyerek yiyecek artıklarını uzaklaştırabilirsiniz. Hiçbir durumda dişin üzerine aspirin ya da benzeri ilaçlar koymayın.

Diş kırıkları

Eğer çarpma ve düşme sonucu çocuğunuzun dişlerinde kırılma ya da yerinden çıkma söz konusu olursa, vakit geçirmeden bir çocuk diş hekimine gitmelisiniz. Travma sonucu çocuğunuzun dişleri çene kemiği içersine gömülebilir. Çarpma, düşme nedeniyle tamamen gömülen dişler, genellikle tekrar çıkarlar. Travma alan diş süt dişiyse, alttan gelecek olan sürekli dişlerde de problem olabilir. Bu gibi durumlarda yaralı bölgeyi ılık su ile temizlemeli ve o bölgeye kompres (üzerine sıkıca bastırma işlemi) uygulamalısınız. Eğer çocuğunuzun dişi yerinden fırladıysa, yine o bölgeye kompres yapın ve çıkan diş bulunabilirseniz serum fizyolojik ya da süt içersinde acil olarak diş hekimine götürün, çünkü yaralanma sonucu yerinden çıkan dişler tekrar yerlerine oturtulduklarında iyileşme şansı çok yüksektir.

Diş hekimiyle tanışma

Çocuğunuzun süt dişleri tamamlandıktan sonra onu diş hekimi kontrolüne götürmeniz gerekir.

Çocuğunuzun dişleriyle sorun yaşamadan önce diş hekimi ile tanışması, diş hekimi fobisi oluşmaması açısından çok önemlidir, ilk randevuda çocuğunuza diş tedavisinin yapılmaması daha uygun olur. Alınacak ilk randevu, tanışma randevusu olmalıdır. Bu randevuda çocuğunuz diş hekimine ve diş kliniğine alışır. Böylece daha sonra tedavi için doktora gittiğinde yadırgamaz.

Koruyucu tedaviler

Çocuğunuzun süt dişleri çıkmaya başladığı andan itibaren bazı koruyucu tedavilere de başlamanız gerekir. Bunlar;

• Süt dişlerinin yapısını güçlendirmek ve çürüğe karşı dişin direncini artırmak için yapılan “flor” uygulamalarıdır.

• Azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunan fissür oluklarında oluşabilecek diş çürüklerinin oluşmasını engellemek, çürüklere karşı direnci artırmak için süt dişlerinin çürüğe eğilimli bölgelerinin “fissür örtücü” ile kapatılmasıdır.

• Zamanından önce çocuğunuzun süt dişi çekimi yapılması gerekirse, açılacak olan boşluğa, ileride çıkacak olan sürekli dişin yerini korumak ve ortodontik problem oluşmasını engellemek için “yer tutucu” kapatılmasıdır.

• Ortodonti uygulaması ile çocuğunuzun diş ve çene yapısındaki bozukluklar giderilerek; sağlıklı, estetik ve doğru fonksiyon yapabilen bir ağız yapısı oluşması sağlanır. Sürekli kesici dişlerin çıkmaya başladığı 7 yaş civarında, çocuğunuzu bir ortodontiste götürmenizde fayda var.