Alerjik rinit (saman nezlesi / bahar nezlesi); alerjenlerin hava yolu ile burnun iç kısmını döşeyen ve mukoza adı verilen dokuya yapışarak inflamasyona neden olur. Alerjik rinit çoğunlukla ömür boyu devam eden, fakat ileri yaşlarda şiddeti azalabilen bir hastalıktır. Belirli mevsimlerde (en çok polenlerin uçuştuğu bahar aylarında) ortaya çıkan tipine mevsimsel alerjik rinit adı verilir. 19. Yüzyılda hastalık ilk olarak tanımlandığında yanlış bir isimlendirme ile “saman nezlesi” denmiştir. Bunun nedeni polenlerin samanların üzerine yapışması ve rüzgarla dağılmasıdır. Daha sonra hastalığın polenlerle ilgili olduğu belirlenmiştir. Polenler dışında ev tozu, hayvan tüyleri, küf mantarları (“mold” lar), kimyasal maddeler, klor, deterjanlar ve hava kirliliği alerji yapabilir. Alerjik rinitin tüm bir yıl boyunca süren tipi vardır ve perenial rinit olarak adlandırılır.

Alerjik rinit ağır bir hastalık olmamasına rağmen kişiyi son derece rahatsız edebilir; uykuyu, yemek yeme ve yaşam şeklini olumsuz etkiler; okul ve işgücü kaybına yol açar. Kent yaşamı alerjik hastalıkların görülme oranını arttırmıştır. Bunda çevre kirliliğinin rol oynadığı düşünülmektedir.

Alerjik rinit (saman nezlesi / bahar nezlesi) nasıl anlaşılır?
Özellikle histamin salgılanması ile birlikte alerjik rinit belirtileri başlar.

Belirtileri;
- Hapşırma nöbetleri
- Burun tıkanıklığı
- Burunda sürekli akıntı
- Gözlerde kaşıntı, sulanma (konjonktivit)
- Burunda, dudakta, damakta ve boğazda kaşıntı
- Öksürük
- Baş ağrısı

Alerjik rinitin tanı ve tedavisi
Alerji düşünülen durumlarda yukarıda saymış olduğumuz klinik bulguların yanında tanıyı kesinleştirmek için bazı testlerin yapılması gerekmektedir.

Bu testler 4 gruba ayrılır:
- Serolojik (kan) tetkik,
- Prick-test (derideki spesifik antikorların gösterilmesi),
- Burun sekresyonunun kimyasal analizi
- Burun içine allerjen maddelerle yapılan uyarı testidir.

Alerjik rinit tedavisinde temel yöntem tüm alerjik hastalıklarda olduğu gibi alerjenden korunmaktır. Alerji tanısı doğrulandıktan sonra uygun tedavi başlatılmalıdır.Tedavi 3 ayrı başlık altında toplanabilir:

- Alerjen uyaranlarla temasın kesilmesi,
- İlaç tedavisi
- Hiposensibilizasyon (aşı tedavisi)

Alerjik riniti olan hastaların dikkat etmesi gereken nelerdir?

- Sigara içmeyin ve yanınızda içirmeyin.

- Tozlu ve polenli ortamlarda bulunmayın, eğer bulunmak zorundaysanız mutlaka maske veya hava temizleme cihazı kullanın. Polen yoğunluğu en çok sabah erken saatlerde ve akşam saatlerinde olmaktadır. Bu saatlerde dışarı çıkmamaya çalışın

- Burnun dış kısmına ve göz çevresine çok ince bir tabaka şeklinde sürülen vazelin polenleri yakalayabilmektedir.

- Polenlerin uçuştuğu mevsimlerde kapı ve pencerelerinizi kapalı tutun ve/veya hava temizleme cihazı kullanın.

- Özellikle kaloriferli evlerde kuru ev havası alerjik rinitin kötüleşmesine neden olabileceğinden, evde hava nemlendiricisi kullanın.

- Klimalar ortam nemini çok düşürür, dolayısı ile havayı çok kurutur. Ortam nemini arttırmak için bir hava nemlendirici kullanın. Klimalarda kullanılan filtreleri her ay değiştirin veya temizleyin.

- Evinizde tüylü hayvan ve bitki beslemekten kaçının.

- Giysilerinizi açık havada kurutmayın (polen, toz ve vb. alerjenlerin giysilerinize yapışmaması için).

- Beden temizliğinize dikkat edin, düzenli olarak el ve yüzünüzü yıkarsanız vücudunuza girmek üzere olan polenleri engellersiniz.

- Tüylü ve yünlü battaniyeler yerine pamuklu ve sentetik olanları tercih edin veya anti alerjik yatak kılıfları kullanın.

- Toz barındırabilecek tarzda kilim, halı gibi ev eşyalarını kullanmamaya özen gösterin.