grip aşısı

Türk Tabipleri Birliği, domuz gribi ile ilgili güncel gelişmeler doğrultusunda, Prof. Dr. Murat Akova ve Doç. Dr. Alpay Azap'ın katılımıyla bir basın toplantısı düzenledi. Akova ve Azap'ın domuz gribi hakkında en çok sorulan sorulara verdikleri yanıtlar şöyle:

Domuz gribi hakkında kısa bilgi:

Pandemik İnfluenza A (H1N1) virüsünün neden olduğu domuz, kuş ve insan grip virüslerinin bir karışımı olarak karşımıza çıkmış olan yeni grip türüdür. İlk defa Mart 2009'da Meksika'da insanlar arasında görülmeye başlayan grip salgını hızla dünyaya yayılmış ve hatırlanacağı üzere Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Haziran 2009'da pandemi (faz 6) alarmı vermiştir. Geçen dönem güney yarı kürede görülen hastalık, kış mevsiminin gelmesiyle birlikte son haftalarda kuzey yarı kürede yayılmaya başlamıştır.

Hastalığın klinik seyri nedir?

Bir Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı olarak aşılar hakkında genel düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?

Enfeksiyon hastalıklarıyla mücadelede 2 önemli hedef bulunmaktadır. Birincisi var olan enfeksiyonu tedavi etmektir. İkincisi ise o enfeksiyon etkenine karşı nasıl korunulacağının bilinmesi ve uygulanmasıdır. İşte aşılama dediğimizde enfeksiyonlara karşı korunmada en önemli silahtan bahsediyoruz demektir. Günümüzde çiçek hastalığının eradike edilmesi (ortadan kaldırılması), kızamığa bağlı ölümlerin azalması, kızamıkçık ile ilişkili yenidoğan anomalilerinin azalması, yeni doğanda tetanozun önlenebilmesi ve azalması, ülkemizde ve bir çok ülkede çocuk felcinin görülmemesi, aşıyla önlenebilir hastalıklardan ölüm oranının azalması hep etkin ve sürekliliği olan aşılama stratejileri ile sağlanan sonuçlardır.

Bir ulusal uzmanlık derneği başkanısınız. Ama Sağlık Bakanlığı'nda da önemli bir komisyonun üyesisiniz. Bu komisyonun işlevi nedir açıklayabilir misiniz?

Ateş
Titreme
Baş, sırt, kol ve bacaklarda ağrı
Boğaz ağrısı ve kuru öksürük
Halsizlik
İştah kaybı
Kas ve eklem ağrısı
Bulantı
Gözlerde yanma
Burun aktıntısı

Grip, başka hastalıklara neden olabilir mi?

Bütün üst solunum yollarında infeksiyonlara neden olan virüsler gibi, influenza, yani grip etkeni olan virüsler, sadece gribal infeksiyon tablosuyla sınırlı kalmaz, farenjit, larenjit, sinüzit ve orta kulak iltihabı da yapabilir.

Sağlıklı insanlarda grip, 1 hafta içerisinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı kişilerde, örneğin kronik hasatalık nedeniyle vücut direnci zayıf durumda olanlarda, kalp-akciğer hastalığı olanlarda, yaşlılarda, şeker hastalarında, pnömoni (zatürre), meningoensefalit (beyin iltihabı), miyokardit (kalp kası iltihabı) gibi ciddi ve ağır seyredip ölümle sonuçlanabilecek hastalıklar görülebilir.

Korunma Yolları

Gripten korunmanın en başta gelen yöntemi grip aşılarıdır. Grip aşısı, özellikle hastalığa yakalanma ve sonrasında oluşabilecek hastalıklar yönünden risk taşıyan 'Yüksek Risk Grubu' olarak tanımlanan kişilere faydalıdır.

Grip aşılarının bileşimi her yıl güncel grip mevsimi için Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenmektedir.

Gribe neden olan influenza virüsü son derece bulaşıcı bir virüs olduğu için gripli kişilerden uzak durma, sağlıklı beslenme gibi basit önlemlerle önüne geçilmesinin mümkün olmadığı hatırlatılıyor.

Hastalığı önlemek için aşılanma, antiviral ilaçlarla korunma ve hastalığın erken başlangıç döneminde antiviral ilaç kullanma yöntemleri arasında karşılaştırmalı çalışma yapılmış ve aşılanma en etkili yol olarak bulunmuştur. Bir başka konu da vitaminlerin koruyuculuğu. Sadece ülkemizde değil dünyanın her yerinde vitaminlere altından kalkabileceklerinden çok daha ağır misyonlar yükleniyor. Vitamin sözcüğünün kökeni vital amindir yani protein yapısındaki yaşamsal maddeler. Ancak zaman göstermiştir ki, bu bileşikler ne amin yapısındadır ne de o kadar yaşamsal işlevleri vardır. Vitaminimiz eksik olmasın mutlaka, ancak vitaminlere güvenerek hem aşılanmayı hem de gerektiğinde ilaç kullanmayı aksatmayalım.

Grip aşısının etkinliği kişiden kişiye göre değişiyor. Genç erişkinlerde aşının hastalığı önleme oranının yüzde 70-90 arasında olduğu belirtiliyor.

Diğer tüm aşılar ya da ilaçlar gibi virüs aşısı da alerjik reaksiyonlara neden olabiliyor. Ancak bu aşıya bağlı olarak bildirilen ciddi alerjik reaksiyonların oranı son derece düşük. Grip aşısı yapılan insanların çoğunda ciddi yan etkiler olmadığı belirtiliyor.

En sık görülen yan etki enjeksiyon bölgesinde ağrıdır. Bu ağrı bazen 2 güne kadar uzayabilir. Ancak genellikle hafiftir ve kişinin günlük aktivitelerine engel olmaz. Nadiren çocuklarda aşı sonrası 6-12 saat kadar sürebilen ateş ve vücut ağrıları görülebilir. Bazı insanlar grip aşısının gribe neden olacağını düşünerek aşı olmayı reddeder. Bu yanlıştır. Türkiye’de kullanılmakta olan aşılar canlı aşı değildir ve enfeksiyon meydana getirmeleri söz konusu olamaz. Grip aşısı 6 aydan büyük olan herkese güvenle yapılabilir. Grip sezonunda, 14 haftadan daha uzun süre gebe olacak olan kadınlar grip aşısı yaptırmalıdır. Başka tıbbi problemleri olan gebe kadınlar, gebeliğin dönemi ne olursa olsun grip sezonundan önce aşılanmalıdır. Aşı canlı virüsden elde edilmediği için son derece güvenlidir. Emziren kadınlar da aşılanabilir. Aşı ne anneye, ne de bebeğine zarar verir.

Grip aşısı ile, vücudumuza grip virüsünün insan savunması tarafından tanınan özellikle dış yüzeyindeki ve çekirdek yapısındaki antijen olarak adlandırılan bazı protein yapıdaki parçacıklar veriliyor. Böylece, bu cansız parçacıklar savunma mekanizmalarımızı harekete geçiriyor ve virüse karşı savunma elemanları oluşarak aynı zamanda savunma hafızasına alınıyor. Böylece sonrasında gerçek virüs ile karşılaşıldığında, çok hızlı bir şekilde virüs daha hücrelerimize ulaşamadan yok edilebiliyor.

Kimler özellikle aşılanmalı?

İnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.

Grip aşısı gripten korunmak isteyen herkese önerilir. Çünkü en hafif seyrinde bile grip ortalama 2.8 günlük bir iş gücü kaybına yol açabiliyor. Ancak influenza aşısının kuvvetle önerildiği grup, influenza enfeksiyonu sonrası akciğer enfeksiyonları hatta ölüm gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkma riskinin yüksek olduğu gruptur.

Bu gr uba dahil olanlar:

Grip Aşısı, son derece güvenli ve yan etkileri çok az olan bir aşıdır. Diğer aşılarla eşzamanlı olarak kullanılabilir. Grip aşısı, kesinlikle gribe neden olmaz, zira canlı ya da zayıflatılmış (attenue) virüs içermez. Aksine, aşının içeriğinde sadece virüsün parçacıkları bulunur. Aşı öncesi ya da sonrası özel bir hazırlığa da (gıda-içeçek kısıtlaması, banyo yasağı vb) gerek yoktur.

Bazı kişilerin grip aşısı olmamaları gerekir.

Bunlar:

* 6 aydan küçük bebekler
* Yumurtaya karşı anaflaktik tarzda allerjisi olanlar (yumurta yediğinde allerjik şoka girenler).
* Hamileliğin ilk 3 ayı içinde olan bayanlar (ancak doktor tarafından kesin gerekli olduğu tespit edilirse grip aşısı olabilirler)

Aşı bu grupların dışında güvenle uygulanabilir.

38 derece üstünde ateşi olan hasta kişilerde, aşı uygulamasının ateş düştükten sonra yapılması önerilir.

Grip (Influenza) ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ciddi bir viral solunum sistemi hastalığıdır. Fakat üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileriyle başladığı ve çoğunlukla daha hafif bir tablo olan nezle ile karıştırıldığı için, toplumca yeteri kadar önemsenmemektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 200. 000 kişinin hastaneye yatırılmasına, 36. 000 kişinin ölümüne neden olmaktadır. Benzer oranlar bir çok ülke için geçerli olup, bazen ciddi salgınlarla toplumu önemli ölçüde etkileyebilmektedir.

Hastalık ateş, kas ağrıları, başağrısı, halsizlik, kuru öksürük, boğaz ağrısı vfe burun tıkanıklığı-akması ile başlar. Normal seyrinde 3-7 günde iyileşir. Fakat yaşlı, çocuk ve direnci kıran ek hastalığı olanlarda daha ciddi tablolara dönüşür. Sinüzit, Zatürree, Orta kulak iltihabı veya tüm vücuda yayılması ile kalp dokularının bile iltihaplanabileceği ciddi tablolara dönüşebilir. Ayrıca şeker hastalığı, kalp hastalığı ve kronik akciğer hastalığı olanlarda, bu hastalıları alevlendirip, kötüleştirebilir. Hastalık en çok küçük çocuk ve yaşlılarda ağır seyreder.

Sağlık Bakanlığı, 35 koli içinde bin 200 kilo ağırlığında 500 bin dozluk aşının ilk partisini Türkiye'ye getirdi. Yetkililer, ilk aşı örneğinin pazar günü değil bu gece ülkemize getirildiğini hatırlatarak, yanlış bilgiyi düzeltti.

THY'nin 1864 sefer sayılı 'Hasankeyf' adlı uçağıyla saat 23.50'de Roma'dan Atatürk Havalimanı'na ulaştırılan aşı paketleri, görevliler tarafından kargo bölümünden dikkatlice indirildi. Dört ayrı konteynır içerisindeki 35 koli aşı sabah Ankara'ya gönderilmek üzere THY kargo terminaline götürüldü.

Yetkililer, domuz gribi aşılarının sabah 07.00 uçağıyla Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi'ne teslim edilmek üzere Ankara'ya gönderileceğini belirtti.

Bakanlık, 35 - 40 milyon doz olarak belirlediği domuz gribi aşısından, anlaşmalı üç ilaç firması aracılığıyla önümüzdeki günlerde de getirme planı yaptı.

Paketlerden rastgele seçilen numunelere yapılacak testlerin olumlu sonuç vermesi halinde aşı, Türkiye'ye genelindeki sağlık kuruluşlarına dağıtacak.

Havalar soğudukça gribe yakalanma olasılığınız artıyor. Etrafımızdaki 3 kişiden birinin grip olduğunu görmeye başladığımız bir mevsimdeyiz şimdi. Uzmanlar ''Grip aşısı'' olunması konusunda uyarılarını sürdürüyor. Sizin kafanızda ise grip aşısı ile ilgili sorular var. İşte bu soruların yanıtları;

1. Grip aşısı nasıl hazırlanır?

Grip aşısı, her yıl bir önceki mevsim en çok rastlanan grip virüslerinin türlerine göre yeniden hazırlanır. Bu amaçla, 80 ülkedeki 110 laboratuardan elde edilen bilgiler, Dünya Sağlık Örgütü'nde toplanarak her yıl dünyada en çok hastalık yapmış olan ikisi A ve biri B olmak üzere üç değişik virüs grubu belirlenir.

Mesela, bu yıl tüm dünyada uygulanmakta olan grip aşılarında, A tipi virüslerden H1N1 benzeri Yeni Kaledonya ve H3N2 benzeri Kaliforniya virüsleri ile B tipi Şanghay benzeri virüsler bulunmaktadır.

2. Aşı ne zaman yaptırılmalıdır?

Grip aşısı, grip salgınları başlamadan önce yaptırılmalıdır. Bunun için ideal dönem ekim-kasım-aralık aylarıdır.

3. Aşının etkisi ne zaman başlar?

Grip aşısının etkisi yapıldıktan 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. Bu nedenle grip aşısının bir grip salgınından en az 2 hafta önce yapılmış olması gerekir.

Kış mevsimine girerken grip türleri arasındaki farkı ayırt etmek giderek güçleşiyor. Özellikle mevsimsel grip ile domuz gribi arasındaki farkları ayırt etmek, hem toplum, hem de sağlık çalışanları açısından gerekli tedavileri hızla başlatabilmek için kritik bir önem taşıyor. Anadolu Sağlık Merkezi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Cem Sungur, “Mevsimsel influenza aşısı domuz gribine karşı koruyucu değildir ama belirtilerini anlamak açısından faydası dokunabilir” diyor.

Altı ay gibi kısa bir sürede dünya genelinde büyük bir paniğe neden olan “Domuz Gribi” yani influenza A (H1N1) bu kışın en büyük salgınlarından biri olacak gibi görünüyor. Kış mevsiminin gelmesiyle özellikle mevsimsel griple domuz gribini birbirinden ayırt etmenin zor olacağına dikkat çeken Anadolu Sağlık Merkezi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Cem Sungur, “Eğer mevsimsel Influenza aşısını olması gereken kişiler şimdiden aşılanmazsa, toplumda her iki enfeksiyonun bir arada yaygınlaşması birçok sorun yaratacak” dedi.