Adjuvan

Son olarak Sağlık Bakanı Recep Akdağ’ın Domuz gribi aşısı olması fakat Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ın aşı olmayacağını açıklaması ve ABD’de kullanılan aşı ile Türkiye’ye gönderilenin farklı olduğunu söylemesi de kafaları karıştırdı. Başbakan Tayyip Erdoğan, Domuz gribi aşısı konusunda Sağlık Bakanı Recep Akdağ ile farklı düşünmesiyle ilgili olarak, “Zorla aşı yaparız dersek bu olmaz. Çünkü yan etkileri noktasında da sıkıntıların olduğu söyleniyor. Amerika’nın kullandığı aşılarda içerikte farklı birşeyler olduğu, bize gelenlerde farklı şeyler olduğu belirtiliyor” diye konuştu.

AŞILARIN BİRBİRİNDEN FARKI NE?

ABD'de ve Avrupa'da üretilen iki tür aşı bulunuyor. Bu iki tip aşının etken maddeleri birbirinden farklı. Birinde zayıflatılmış canlı virüs bulunurken diğerinde ölü virüs bulunuyor. Aşıları birbirinden ayıran fark ise ABD'de kullanılan aşının içinde adjuvan denilen ve alerjik reaksiyonlara neden olan adjuvan maddesinin olmaması. Avrupa'da kullanılan yani bizim kullanacağımız aşı da ise bu madde bulunuyor.

AŞI TARTIŞMALARI

Türk Tabipleri Birliği, domuz gribi ile ilgili güncel gelişmeler doğrultusunda, Prof. Dr. Murat Akova ve Doç. Dr. Alpay Azap'ın katılımıyla bir basın toplantısı düzenledi. Akova ve Azap'ın domuz gribi hakkında en çok sorulan sorulara verdikleri yanıtlar şöyle:

Domuz gribi hakkında kısa bilgi:

Pandemik İnfluenza A (H1N1) virüsünün neden olduğu domuz, kuş ve insan grip virüslerinin bir karışımı olarak karşımıza çıkmış olan yeni grip türüdür. İlk defa Mart 2009'da Meksika'da insanlar arasında görülmeye başlayan grip salgını hızla dünyaya yayılmış ve hatırlanacağı üzere Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Haziran 2009'da pandemi (faz 6) alarmı vermiştir. Geçen dönem güney yarı kürede görülen hastalık, kış mevsiminin gelmesiyle birlikte son haftalarda kuzey yarı kürede yayılmaya başlamıştır.

Hastalığın klinik seyri nedir?

Yüz maskeleri ve N95 respiratörleri kullanmanın yeterli koruma sağlayacağı konusu kesin değildir. N95 respiratörlerinin çoğu 0.3 mic. büyüklüğündeki parçacıkların % 95 ini geçirmez. Ancak H1N1 virüsü yaklaşık 0.1 mic. büyüklüğündedir. Bu yüzden H1N1 e karşı N95 in koruyuculuğuna güvenmek, sivrisinek tellerinden yapılmış bir şemsiye ile yağmurdan korunmaya benzer...

Bu durumda kullanılan ilaç(İsmini veremiyorum) ; H1N1 virüsünü öldürmez ancak Virüsün doğal ömrü tamamlanıncaya kadar (1-2 hafta) daha fazla yayılıp çoğalmasını durdurarak zarar vermesini önler.

Ellerin sık sık yıkanması (Zaten bütün yetkili açıklamalarda önemle dile getiririliyor) “Elleri yüzünüzden uzak tutun. Yemek yeme ve banyo (yüz yıkama) zorunlu haller dışında ellerinizle yüzünüzün harhangi bir yerine dokunmaktan sakının.

Prof. Dr. Küçükusta, domuz gribi aşısında skualen isimli maddenin Körfez Savaşı Sendromu gibi vücudu tahrip eden oto-immun hastalıklarına neden olduğuna dikkat çekerek "Aylar öncesinden 20 milyon doz domuz gribi aşısı siparişi veren Sağlık Bakanlığı'nın ısmarladığı aşıda Amerika'da yasak olan bu adjuvan madde skualen var mı?" diye sordu.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, domuz gribi aşısının çok tehlikeli olabileceğini bildiren haberlere her gün bir yenisinin daha eklendiğini belirterek,"Grip aşılarına tıp dilinde adjuvan adı verilen ve vücudun aşıya daha fazla tepki vermesini sağlayan maddeler ekleniyor. Alüminyum ve skualen bunlar içinde en çok kullanılanlar" dedi.

Squalene nedir?

* Squalene doğal bir madde olup bitkilerde, hayvanlarda ve insanlarda bulunmaktadır. İnsan karaciğerinde yapılmakta ve kan dolaşımında bulunmaktadır.

* Squalene aynı zamanda bazı gıdalarda, kozmetik ürünlerinde, tıbbi tedavi ve sağlık ürünlerinde de bulunmaktadır.

* Squalene ticari olarak balık yağından özellikle köpek balığı karaciğerinden üretilmektedir. Bu kaynaklardan pürifiye edilen squalene ilaç sanayi ve aşılarda kullanılmaktadır.

Aşılarda squalene var mıdır?

* 1997 yılından beri her dozunda 10 mg squalene içeren bir influenza aşısı (FLUAD, Chiron) çeşitli Avrupa ülkelerinde sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış olarak kullanılmaktadır. Squalene emülsiyon olarak bulunmakta ve aşının immünojenitesinin arttırmak için kullanılmaktadır.

* Pandemik grip ve sıtma aşıları dahil bazı deneysel aşılarda da squalene kullanılmıştır.

Aşılara squalene neden eklenmektedir?

Hamilelere özel aşı

Sağlık Bakanlığı Türkiye'ye aşı temin edecek firmalardan biriyle yaklaşık 1 milyon doz ''Adjuvansız aşı'' alınması konusunda sözleşme imzaladı. Anlaşmaya göre, söz konusu aşıların Aralık ayında Türkiye'de olması bekleniyor.

Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi (RSHM) Başkanı Doç. Dr. Mustafa Ertek, gebeliğinin özellikle son 3 ayındakilerde domuz gribinin risk yarattığını belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ile Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi'nin gebelere de adjuvan içeren aşı uygulanabileceğini bildirdiğini kaydeden Ertek, ''Bu tür konularda karar hekime bırakılıyor, ancak gebelere mümkün olduğunca hiçbir kimyasal ve biyolojik madde verilmemesi gerekiyor. Bu nedenle gebelere adjuvansız aşı uygulanmasına karar verildi'' diye konuştu.

Adjuvan nedir?

Aşının bağışıklık yapma gücünü artıran madde ''Adjuvan'' olarak adlandırılıyor. Türkiye'de uygulanacak aşılar adjuvan olarak ''skualen'' maddesi içeriyor.

Aşı adjuvanla birlikte yapılınca bağışıklık kazanma potansiyeli daha çok artıyor. Bazı ülkelerde söz konusu maddenin özellikle hamilelerde yan etkilere neden olduğu iddiaları gündeme getiriliyor.