Daha önceleri sadece ülkelere veya bölgelere has kabul edilen hastalıklar, artık bütün dünyaya rahatlıkla yayılabiliyor.

Dünyada AIDS gibi hastalıkların yayılması; çoğu alanda olduğu gibi, diş hekimliğinde de modern enfeksiyon kontrollerini zorunlu kıldı. Önemli olan, diş tedavisi esnasında daha önceden sizde olmayan bir mikrop veya hastalığın size bulaşmamasıdır. Tüm bu sebeplerle; muayenehanelerde ve kliniklerde enfeksiyon kontrolüne azami ölçüde dikkat edilmelidir.

Otoklav Kullanımı
Otoklavlar hacimleri 18-76 litre arasında değişen, içine konulan tıbbi malzemeleri sterilize etmek için basınçlı buhar uygulayan aygıtlardır. Dişhekimliğinde kuru hava sterilizatörü kullanan kliniklerde sterilizasyonda başarısızlık oranı %60 olarak tespit edilmiştir. Otoklav kullanılan kliniklerde sterilizasyon açısından bir başarısızlıkla karşılaşılmamıştır. Tek başına ısı veya tek başına basınç, sterilizasyon için yeterli olamaz. Dikkat edilmesi gereken kural; ısı ve basıncın aynı anda belli bir süre uygulanmasıdır. Ancak bu şekilde bakterilerin spor formlarını yoketmek mümkündür.

Kliniklerimizde ; kuru hava sterilizatörü ve otoklav birlikte kullanılarak , sterilizasyon işlemi optimize edilmektedir.

Enfeksiyon Kontrolü İçin Bazı Önlemler:

Hasta Önlüğü:
Hasta önlüğü, Tedavi esnasında elbiselerinize kan ve tükürük aracılığıyla bakterilerin geçişini engeller. Her hasta için tek kullanımlıktır.

Muayene eldiveni, maske, koruyucu gözlük kullanımı:
Kan, tükürük, solunum, ve temasla hekim-hasta arasında geçebilecek mikroplardan hem hastayı hem de hekim ve yardımcı personeli korur.

Ayakkabılar için Galoş kullanımı:
Sokaklara çöp atma ve tükürülme oranını düşündüğünüzde, sizin veya bir yakınınızın tedavi olacağı ortama mikrop taşımak istemeyeceğinizi tahmin ediyoruz. Bu sebeple galoş kullanıyorsunuz. Dişhekimi kliniklerindeki personel ise sadece muayenehane ortamında kullandıkları ayakkabıları kullanırlar.

Isıyla Sterilizasyon:
Tedavilerde kullandığımız birçok alet (her kullanımından hemen sonra) yüksek ısı yardımıyla sterilize edilmelidir. Steril olmayan cihazlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Genellikle bu işlem iki cihaz kullanılarak yapılmaktadır. Yüksek ısı veren Sterilizatör (Kuru Hava Sterilizetörü) denilen cihaz iyi sterilizasyon sağlamasına rağmen, uzun süre yüksek ısıyla çalışması bazı aletlerin yapı ve özelliklerini bozar. Yani Sterlizatör'e her alet konulamaz. Bu tür aletleri sterilize edebilmek için, Otoklav (Basınçlı Hava Sterilizetörü) adı verilen ikinci bir aygıt daha kullanılmaktadır. Otoklav ile daha hızlı, daha fazla ve daha güvenilir sterilizasyon sağlandığı tüm dünya tarafından bilinen bir gerçektir.

Tek Kullanımlık (Disposible) Aletler:
Kliniklerde diş hekimliğine özel, tek kullanımlık enjektörler kullanılmalıdır. Bu enjektörlerde kullanılan iğneler, hastaların ağızlarını çalkaladıkları plastik bardaklar, anestetik solüsyonlar, tedavi sırasında ağızdaki kan ve tükürüğü emen alet uçları başta olmak üzere irili ufaklı bir çok malzeme tek bir hastada kullanılır ve sonra de atılır.

Dezenfektan spreyler ve çözeltiler (solüsyonlar):
Hasta koltukları her hastadan sonra dezenfektan spreylerle temizlenmeli, baş konulan kısımdaki koruyucu örtü değiştirilmelidir. Ayrıca hastalarda kullanılan aletler sıcak hava sterilizatöründen, laboratuardan gelen her tür protez hasta ağzına temas ettirilmeden, hastalardan alınan ölçü ve bu ölçülerden elde edilen alçı modeller (Teknik elemanları korumak amacıyla) laboratuara gönderilmeden önce muhakkak dezenfektan solüsyonlarda bekletilmelidir.

Kullanılan Malzemenin Atılması:
Kullanılan iğne uçları kırılıp bir şişe içerisinde toplanarak, cam ve plastik malzeme ayrı ayrı poşetlenerek, amalgam dolgu artıkları (içeriğindeki cıva buharının ortama yayılmasını engellemek amacıyla) su içerisinde ağzı kapalı şişelerde toplanarak imha edilmelidir.

STERİLİZASYON İŞLEM AŞAMALARI

A. Temizleme-denetleme.
B. Paketleme-yükleme.
C. Sterilizasyon işlemi.
D. Boşaltma-kayıt.
E. Depolama-dağıtım.

A. Temizleme-Denetleme
İşlem aşamalarında ilk sırada mutlaka etkili ve ilkelere uygun bir şekilde yapılmış temizlik gelmektedir. İyi bir yıkamayla mikroorganizmaların %95-97'sinin ortadan kaldırıldığı bildirilmiştir. Temizlik el ile veya cihazlarla (dezenfektörler-ultrasonik yıkama cihazları) yapılmaktadır. Kliniklerde de artık yavaş yavaş görülmeye başlanılan yıkama dezenfektörleri, ultrasonik yıkama cihazları, insan iş yükünü en aza indirmeyi hedeflemektedir.

B. Paketleme-Yükleme
Sterilize edilecek malzeme kullanım anına kadar paket ile korunmalıdır. Paketleme malzemeyi olası bir bulaşmadan koruyacak etkili bir engel oluşturmalıdır. Paket kağıtları, malzeme ve seçilen sterilizasyon yöntemiyle uyumlu olmalıdır. Tek kullanımlık paketleme malzemesi tekrar kullanılmamalıdır. Paketlerin büyük olması yeterince kurumayı engelleyerek sterilizasyonda sorun oluşturabilir. Sterilizasyon işlemi sonunda nemli çıkan paketler steril kabul edilmemeli ve kullanılmamalıdır.

C. Sterilizasyon
Bakteri sporları dahil olmak üzere mikroorganizmaların tüm canlı formlarının imha edilmesi işlemi olarak tanımlanabilir. Sterilizasyon işlemi için cismin üzerindeki mikroorganizma ve spor miktarının en az 10-6 log azalması gereklidir.

D. Boşaltma/Kayıt
Tüm basamaklara istenildiğinde geri dönülmesini sağlar. Yapılan işlerin ve testlerin ispatları, kimyasal, biyolojik ve fiziksel performans testleri kaydedilir.

E. Depolama-Dağıtım
Tüm malzemeler kapalı aktarma araçlarında taşınmalı, raflı sistemlere yerleştirilmelidir. Bulaşmadan şüphe edilenler tekrar en başından işleme tabi tutulmalıdır. Depolama alanı sterilizasyon alanının yakınında olmalıdır. Gereksiz temastan kaçınılmalı ve kullanım esnasında tarihine dikkat edilmelidir.