ihya.org
Canlılarda üreme
Canlılarda Üreme Nasıldır?
Eşeysiz Üreme
Eşeysiz üremenin temeli mitoz bölünmedir. Bu yüzden eşeysiz üreme ile oluşan canlılar birbirlerine benzerler. Eşeysiz üreyen canlılardan biri, kalıtsal özellikleri bakımından diğerine benzemiyorsa nedeni mutasyondur. Eşeysiz üreme çeşitleri 4 başlık altında incelenebilir.
• Bölünerek Eşeysiz Üreme
• Tomurcuklanma ile Eşeysiz Üreme
• Sporla Eşeysiz Üreme
• Vejetatif Eşeysiz Üreme
Bölünerek Eşeysiz Üreme
Bölünerek eşeysiz üremenin görüldüğü canlılara bakteriler örnek verilebilir. Bakterilerden başka amip paramesyum ve öglena da eşeysiz ürer. Plazmodyum; yaşam devrini insan ve anofel cinsi sivrisineğin dişisinde tamamlar. İnsan kanında eşeysiz, anofel de eşeyli üreme yaparlar. Bu tip üremede, çekirdek içindeki kromatin maddesi kendini eşledikten sonra, önce çekirdek daha sonra ise boğumlama ile sitoplazma bölünür. Bu tip üremeye amitoz bölünmeyle üreme denir. Prokaryot hücreli olan bakterilerde çekirdek bulunmadığından, DNA eşlenmesinden sonra boğumlama ile hücre bölünür.
Tomurcuklanma ile Eşeysiz Üreme
Canlılarda Üreme
Bitkilerde ve hayvanlarda eşeysiz üreme
Bir organizmadan yeni bir organizmanın meydana gelmesinin en ilkel yöntemi eşeysiz üremedir. Eşeysiz üreme birkaç şekilde olur. Birçok bitkiler spor adı verilen çok küçük yapılar meydana getirirler ve bunları organizmanın dışına bırakırlar. Bu sporlardan uygun çevre şartlarında doğrudan doğruya yeni bireyler gelişir.
Bazı canlılarda organizmadan ayrılan bir parça yeni bir organizma meydana getirir. Örneğin patates yumrusunun “düğüm” lerinden (nodyum) yeni bitkiler gelişir. Güller, asmalar, söğütler ana bitkiden ayrılan küçük bir daldan tam bir bitki meydana getirirler.
Bazı bitkiler ve hayvanlar tomurcuklanma yöntemi ile çoğalırlar. Ananın vücudundan dışarı doğru önce bir küçük çıkıntı gelişir. Sonra bu çıkıntı büyüyerek ananın şeklini alır. Bu yapı, görevlerini yapabilecek hale gelince, ana bireyden ayrılır.
Basit organizmaların birçoğu hem eşeysiz hem de eşeyli üreme yöntemlerinin ikisini birden kullanırlar. Hydra’dan tomurcuklanma ile genç bir hidra teşekkül eder. Aynı zamanda hidranın vücudunda erkek ve dişi üreme organları gelişir ve bu organlarda meydana gelen eşey hücreleri aracılığı ile de eşeyli olarak ürer.