Kemoterapi nedir?

Kemoterapinin kelime anlamı "ilaçla tedavi"dir. Bir çok kişi onkolojik hastalıkların (vücudunuzun herhangi bir yerinde oluşan tümör ya da ur gibi hastalıklar) tedavisi için kemoterapi almaktadır. Bu nedenle onkolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar sıklıkla "kemo-terapötikler" ya da "antineoplastik ilaçlar" olarak adlandırılmaktadır.

Kemoterapi tek başına kullanılabileceği gibi radyoterapi ile birlikte, ameliyattan önce ya da sonra uygulanabilmektedir. Kemoterapide bir çok değişik ilaç kullanılmaktadır. Tedavinizde tek bir ilaç kullanılabileceği gibi bir kaç ilaç birlikte de kullanılabilir.

İlaçlar Nasıl Etki Eder?

Vücudumuzdaki normal hücrelerin gelişmesi kontrollü bir şekilde oluşurken, tümör hücrelerinde ise hücre çoğalması ve büyümesinin kontrolü bozulmuştur. Kemoterapi ilaçlarının hemen hepsi kan yoluyla vücuda dağılır ve tümörlü hücrelerin bölünüp çoğalmalarını engeller.

Kemoterapi ilaçları tümörlü hücreleri öldürürken vücudun normal hücrelerini de etkileyebilir. Bu durum çoğunlukla geçici olan yan etkilere neden olabilir.

Vücudumuzdaki saç kökü, mide barsak sistemi ve kemik iliği hücreleri gibi hızlı bölünen normal vücut hücreleri kemoterapiden en çok etkilenen hücrelerdir. Ancak bu hücrelerin etkilenme düzeyi ilaçlara ve kişiye göre değişiklik gösterir.

Kemoterapi'nin Amacı nedir?

Onkolojik hastalığın ya da tümörün türü ve gelişme evresine göre değişmekle birlikte kemoterapinin kullanım amaçları şunlardır:

* Hastalığı tedavi etmek
* Hastalığın yayılmasını önlemek
* Ameliyat sonrası nüks olasılığını azaltmak
* Ameliyat veya radyoterapi öncesi hastalığı küçültmek
* Radyoterapiye duyarlılığı artırmak
* Hastalığa bağlı rahatsızlıkları / şikayetleri azaltmak

İlaçlar nasıl Verilir?

Kemoterapi ilaçları genellikle üç yolla verilir:

* Ağızdan tablet ya da kapsül şeklinde
* Kas içine ya da cilt altına enjeksiyon yolu ile
* Damardan infüzyon şeklinde

Bir çok ilaç sindirim yoluyla emilemediği için damardan verilmektedir. Damar yoluyla verilen ilaçlar dolaşıma hemen katıldığı için etkileri çabuk olmaktadır. Bazen kemoterapi uygulaması için iki ya da üç yol birlikte birlikte kullanılabilmektedir. İlaçlarınızın nasıl verileceği doktor ya da hemşireniz tarafından size etraflıca anlatılacaktır. Size verilen tedavide doktorunuza danışmadan değişiklik yapmayınız. Aklınıza gelen sorular için hiç çekinmeden yardım isteyebilirsiniz.

Kemoterapi Uygulaması Sırasında Ağrı Hissedilir Mi?

Kan alma ya da herhangi bir enjeksiyon sırasında hissettiğinizden daha fazla ağrı ya da acı hissetmeyeceksiniz.

Bazen ilaç damar dışına sızabilir ve iğnenin takılı olduğu damar çevresinde şişlik, kızarıklık, acı ya da yanma hissedebilirsiniz. Böyle bir durumda hemen hemşirenize haber vermelisiniz. Çünkü bu durum iğnenin damar dışına çıkması sonucu olabilir ve hemen müdahale edilmezse ilerde o bölgede doku hasarı meydana gelebilir.

Ayrıca bazen verilen ilaçlara bağlı olarak ilacın verildiği damarda sertleşme, renk koyuluğu ya da ağrı meydana gelebilir.

Kemoterapi Nerede Uygulanır?

Kemoterapi bir hastanede yatarak veya poliklinikte "gündüz tedavi ünitelerinde" uygulanabilir. Bazı hastalar ilaçlarını evde almayı tercih ederler.

Tedaviyi nerede alacağınızı, ve tedavi şeklinizi, doktorunuzun tedavi politikası ve hastane kuralları belirler. Sizin güvenliğiniz açısından ilk kemoterapi uygulamasının hastanede olması ve bir süre hastanede kalmanız yararlı olacaktır.

Kemoterapi Uygulamasının Süresi ve Sıklığı Ne Olmalıdır?

Kemoterapi uygulamasının süresi, ilaçların dozu ve veriliş sıklığı hastalığınızın türüne, kullandığınız ilaçlara ve vücudunuzun ilaçlara verdiği tepkiye bağlıdır.

Kemoterapi günlük, haftalık, aylık gibi değişik sürelerle verilebilir. Kemoterapi ilaçlarının istenmeyen etkilerinden vücudu korumak amacıyla her tedaviyi bir dinlenme dönemi takip eder. Dinlenme dönemlerini en iyi şekilde değerlendirmeniz (iyi ve dengeli beslenme, bulaşıcı hastalıklardan korunma gibi) tedavi dönemlerini daha rahat geçirmenizi sağlar.

Tedavi süresi, sıklığı ve ilaç dozları önceden belirlenmiş bazı protokollere göre ayarlanır. Size uygulanacak olan tedavi protokolünün süresi ve sıklığı doktorunuz tarafından size açıklanacaktır. Ancak planlanan tedavi süresi vücudunuzun vereceği tepkiye ve tedavi ihtiyacınıza göre değişebilir, tedaviniz uzayabilir, ya da başka tedavi protokollerine geçilebilir. Böyle bir durumda doktorunuz size açıklama yapacaktır. Kendisiyle konuşmayı ihmal etmeyiniz.

Tedaviye Aç Mı Gelinmelidir?

Tedaviye aç gelmeniz gerekmez. Ancak yemeğinizi tedaviden 1-2 saat önce yemiş olmak, hafif yiyecekleri tercih etmek tedavinizi rahat geçirmenizi sağlayacaktır.

İsteğinize göre, ilaç uygulaması sırasında yemek için kraker, su, meyve suyu veya meyveli şekerler getirebilirsiniz.

Başka İlaçlar Alınması Sakıncalı Mıdır?

Bazı ilaçlar kemoterapi ilaçları ile etkileşerek birbirlerinin etkilerini bozabilir. Kemoterapiye başlamadan önce evde kullandığınız her bir ilacın ismini, dozunu ve ne sıklıkta aldığınızı doktorunuza veya hemşirenize iletmeniz son derece önemlidir.

Herhangi bir nedenle alacağınız aspirin, vitamin, soğuk algınlığı ve müshil ilaçlarının da kemoterapi ile etkileşebileceğini unutmamalısınız. Kemoterapiye başladığınızda herhangi bir ilaç almadan önce mutlaka doktor veya hemşirenize danışınız.