Arının beslenmesinde, arısütünün, balın, peteğin, propolisin yapımında büyük rol oynar. Günümüzden binlerce yıl önce Mısırlıların, Asurların ve komşu medeniyetlerin çiçektozunu tanıdıklarını bilmekteyiz. Saman nezlesi olanlara yaka silkeletmekte ise de, son yıllarda yapılan araştırmalar çiçektozunun insan sağlığında da büyük değer taşıdığını göstermektedir.

Çiçektozunda doğa, büyük bir gücü minik bir pakette sunmaktadır. 0, bir insanın yaşamı için gerekli maddelerin yakl. tümünü içersinde toplamaktadır. Bitkisine göre 1 gr çiçektozunda 10000 ile 30000 adet arasında çiçektozu bulunur.

Özel olarak çiçektozu toplamakla görevli işçi arılar tozu arka bacaklarında bulunan keselere toplar. Arının topladığı çiçektozunu bizim yönümüzden ikiye ayırabiliriz.

Bacaklarındaki keselere toplayarak kovana getirdiği ve girişe konan çeşitli tuzaklarla toplanan çiçektozu.

Salgıladığı bir enzim ile sindirim ön hazırlığını yaparak peteklere sıkıştırdığı, arının ekmeği diye adlandırılan çiçektozu. Yapılan araştırmalar peteklere sıkıştırılan çiçektozunun daha değerli olduğunu göstermiştir. Peteklerden ayıklanarak toplanması uzun süreyi gerektirdiğinden, çok pahalıya mal olmakta ve şimdilik pazarlanmamaktadır. Petekle çiğnenerek alınması yoluna gidilmektedir.

Saklanması: Çiçektozu çok iyi kurutulur ve ağzı sıkıca kapanabilen ışık geçirmez kaplarda kuru, serin yerlerde saklanır. Havası alınmış kaplarda 2-4 derece arasında uzun süre saklanabilir. Çok iyi kurutulmayan, ağzı açık kaplarda saklanan çiçektozu, kısa sürede küflenir. Küf yapan mantarlar arasında hastalıklara neden olan toksinleri çıkaranlar da vardır. Bozulan çiçektozunun kokusu ağırlaşır, tadı acılaşır. Buna neden içindeki yağların okside olmasıdır.

İçindeki bazı maddeler: Şeker, nişasta (karbonhidratlar), proteinler, formik asitler (alanin, arginin, sistin, glisin, histidin, leucin, methionin, prolin, serin, yain,...), mineraller (bakır, demir, fosfor, kalsiyum, klor, kükürt, mangan, mağnezyum, potasyum), nikotonik asit, pantothen asit, folik asit, yağlar, uçucu yağlar, sayısız enzimler, hormonlar, antibiyotikler.

Arının ilkbahardan, sonbahara dek topladığı çiçektozu, harmanlanarak toz veya tanecikler biçiminde satılır. Silme dolu 1 ç.k. çiçektozu yakl. 10 gr dır. Yetişkin bir insanın günde 20-25 gr alması yeterlidir. Bu ölçü duruma göre değişebilir. Çocuklar için günde 1 ç.k. yeterlidir. Bal, ballı su veya süt ile alınabilir. Toz olarak alınırsa, iyi çiğnemeli ve üzerine sıvı bir madde (su, çay) içmelidir. Küçük ölçülerle almaya başlamak, yavaş yavaş arttırmak yerinde ve doğru olur. Kısa süreli aralarla tüm yıl boyu sürekli olarak almak en yararlı olanıdır. Kür en az 8 hafta yapılır.

Tadı: Yörenin bitki örtüsüne göre değişir. Tadı nedeni çiğnenemiyorsa, reçel veya marmelat ile karıştırılarak da alınabilir.

Yan etkileri: Mide rahatsızlıkları ve çeşitli görünümlerde alerjiler. Bu durumlarda almaya ara vermeli, bir süre sonra çok küçük ölçülerle tekrar almayı denemelidir. Saman nezlesi hastalık olarak ortaçağdan beri tanınmaktadır. Çiçektozunun hastalığa neden olduğu ise, 19. yy dan beri bilinmektedir. Gül gibi çiçeklerin güçlü kokularının hastalığa neden olduğu sanılırken sonraları otların neden olduğu sonucuna varılmış, saman nezlesi adı verilmiştir. 19. yy.ın sonlarında çiçektozlarının neden olduğu kesin olarak anlaşılmıştır. Saman nezlesine başlıca neden çiçektozlarındaki "glykoproteide" albüminidir.

Son yıllarda yapılan çeşitli araştırmalar sonucu yazılan tıbbi yazılardan ve birkaç kitaptan çiçektozu ile yapılan çok yönlü tedavi denemelerinin çok ümit verici sonuçlar verdiğini okuyoruz. Örneğin sürgün, peklik, sindirim bozuklukları, prostata şikayetleri, karaciğer hastalıkları, genel güçlendirici, sinir bozuklukları, uykusuzluk...

Sürekli alındığında sinir sistemini güçlendirmekte, uykusuzluğu önlemekte, her türlü eklem aşınmalarını durdurmakta, kan dolaşımını ve şeker hastalığını olumlu etkilemektedir.