Isı düzenleyici mekanizmanın bozulması sonucunda vücut ısısı tehlikeli şekilde yükselir. 40 ° 6 C ye kadar ulaşan ısı, beyin hücreleri ve kan damarları başa olmak üzere hücrelerde hasara neden olur. Mortalite % 25-50 civarındadır. Her yaştaki bireyde görülebilir. Sıcak çarpması etkilediği iki farklı grup nedeniyle ikiye ayrılabilir:

1-Klasik ( pasif ) sıcak çarpması: Genellikle sıcak hava dalgalarında görülür. Çok yaşlı, çok genç veya güçsüz kişiler; kronik hastalığı olanlar ( diabet, kalp yetmezliği vd ), alkolikler, diüretik ve trankilizan kullananlar etkilenirler. Sıcak havanın etkisiyle meydana gelen aşırı terleme ve dehidratasyon sonucunda klasik sıcak çarpması görülür.

2-Egzersize bağlı sıcak çarpması: Genellikle genç ve sağlıklı kişilerde ( atlet, asker gibi ) görülür. Aşırı sıcak ve nemli havada egzersiz yapıldığında, özellikle dış ortamın ısısı vücut ısısına yaklaşmış ve nem oranı % 60 civarında seyrediyorsa sıcak çarpması meydana gelir.

Belirtiler: Konfüzyon ( zihin karışıklığı ), deliryum ( huzursuzluk, taşkınlık ), koma ( şuur kaybı, derin uyku hali ), merkezi sinir sistemi ( tremor, nöbet, genişlemiş sabit pupiller ), 40 °6 C üzerinde vücut ısısı, hızlı ve değişken nabız, hızlı solunum, klasik tipte normal veya düşük, egzersize bağlı tipte ise yüksek kan basıncı, kuru ve kızarık cilt.

Acil Bakım:

· Soluk yolunun açıklığı ve devamlılığı sağlanır, oksijen verilir. Oksijen hastanın durumuna göre ayarlanabilirse de, yüksek yoğunlukta ve geri dönüşsüz maske ile verilmesi uygundur.

· Hasta serin ve gölgelik bir ortama alınır. Üzerindeki giysiler çıkartılır. Başı yükseltilir. Bilinci kapalı ise yan yatar pozisyon verilir.

· Hasta acilen ve hızla soğutulur. Bunun için iki soğutma yöntemi birden kullanılır:

I- Hastanın vücudu ılık musluk suyu ile silinir veya bu suda ıslatılmış havlu ya da çarşafla sarılır.

II- Varsa vantilatör veya ambulansa alınmışsa havalandırma çalıştırılır, ya da kapı pencere açılarak cereyan yaptırılır. Kısa aralıklarla hastanın rektal ateşine bakılır. Vücut ısısı 39° C dereceye düştüğünde soğutma işlemlerinden birine hemen son verilir. Ve ateş düşene kadar sadece bir soğutma işlemi uygulanır. Vücut ısısını birden bire 37° C ye düşürürseniz ısı düzenleme mekanizmalarını bozar ve ölüme neden olabilirsiniz, o nedenle bu konuda dikkatli olun.

Elimizde buz paketleri varsa, hastanın koltuk altlarına, kasıklarına, boynuna ve başına küçük havlulara sardıktan sonra konabilir.

· Damaryolu açılarak, egzersize bağlı tipte % 5 lik dekstrozun sudaki çözeltisi damar açık kalacak şekilde ( DAKŞ ); klasik tipte ise, hipovolemik belirtiler görülüyorsa % 0.09 ‘luk NaCl veya Ringer laktat verilebilir.

· Yaşam bulguları, bilinç düzeyi ve kalp ritmi yakından izlenir.

* Gerekli olabilecek ilaçlar

§Hipoglisemi olasılığında Glucose (yoksa % 30 luk dekstrozdan 75 ml)

§Nöbet geçiriyorsa Diazepam

* Sıcak çarpmasına bağlı oluşabilecek sorunlara karşı uyanık olun

§Disritmileri(ritim bozukluklarını) atlamayın

§Pulmonar ödem belirti ve bulgularını araştırın

* Hastaneye nakledin