ihya.org
hayvanlarda boşaltım
Boşaltım Sistemleri Nedir?
Metabolizma sonucu hücrelerden oluşan zararlı,yararsız ve gereksiz olan mad. Boşaltım Maddesi, bu mad. dışarı atılmasına Boşaltım, boşaltım yapmaya yarayan sisteme Boşaltım Sistemi denir.
Canlılar yaşadıkları yer ve ortamla ilişkili olarak boşaltım yapmak için farklı adaptasyonlar kazanmıştır.
BOŞALTIMLA ATILAN MADDELER
Proteinlerin yıkılması sonucu ortaya (Üre,Ürik Asit ve Amonyak) çıkar.
Hemoglobinin yıkılması için safra gereklidir.
Ayrıca Reçine,Yağ ve Mumsu maddelerde birer boşaltım maddesi olarak sayılır.
HOMEOSTASİ VE BOŞALTIM
Canlı, yaşayabilmesi için sürekli olarak dışarıdan besin,oksijen gibi bazı mad. almak ve hücrelerde oluşan artıkları sürekli olarak dışarıya atmak zorundadırlar.
Homeostasinin yaşayabilmesi için mutlaka “iç çevrenin belli sınırlar içinde tutulması” gerekir.
Homeostasinin Korunması: Sinir,solunum, endokrin,dolaşım ve boşaltım sistemleriyle sağlanır.
BİR HÜCRELİDE BOŞALTIM
Hücreye madde giriş ve çıkışı hücre zarından sağlanır. Hücrede oluşan boşaltım maddeleri de hücre zarından atılır.
Boşaltım mad. atılması çoğunda Osmos ve Difüzyon ile hücre zarından olur.
Boşaltım Sistemleri ve Rahatsızlıkları
BOŞALTIM
Hücre içerisinde yüzlerce biyokimyasal tepkime olur . Bu tepkimelerin tümüne metabolizma denir . Metabolizma sonucu hücrelerde oluşan zararlı , yararsız ve gereksiz olan maddelere boşaltım maddesi , bu maddelerin dışarı atılmasına boşaltım , boşaltım yapmaya yarayan organlar topluluğuna boşaltım sistemi denir .
SALGILAMA
Bir hücre ya da hücre grubundan vücudun başka bölümlerine bazı olaylar için gerekli olan maddelerin salgılanmasıdır.
DIŞKILAMA
Sindirilemeyen besinlerin anüs yoluyla dışarı atılmasıdır.
• Boşaltım ve salgılama olayında hücreler enerji tüketir.
• Dışkılama olayında ise hücrelerin enerji tüketmesine gerek yoktur.
BİTKİLERDE BOŞALTIM
Su yosunları ve diğer su bitkilerinde boşaltım difüzyonla olur.
Kara bitkilerinde boşaltım maddeleri STOMA (gözenek) aracılığı ile dışarı atılır.
Bazı bitkilerde (aslanağzı, fasulye, otlar) gözeneklerle atılamayan suyun fazlası HİDOTAT denilen yapılarla yaprak kenarlarından atılır. Bu olaya DAMLAMA denir.
Bitkilerde damlama olayının olması için;
• Bitkinin çok su alması
• Havanın neme (su buharı) doymuş olması
• Hava akımının olmaması
• Havanın sıcak olması gerekir.