Hastalığın İnsanlara Bulaşması


* Hasta veya hastalıktan ölmüş hayvanlarla yakın temasla,
* Hasta veya ölmüş hayvanların göz yasına, burun akıntısına, boğaz akıntısına ve dışkılarına temasla,
* Bu hayvanlara ait salgılarla ve dışkıyla kirlenmiş yüzeylere ve eşyalara temasla,
* Hastalık etkeninin karıştığı havanın solumasıyla bulaşabilir.
* Kanatlı hayvan etlerinin veya yumurtalarının iyice pişirilerek yenmesiyle hastalık bulaşmamaktadır.

Hastalık İnsanlara Bulaşır Mı?


Virüsün, normalde insanlar için hastalık yapıcı özelliği yoktur. Ancak, hayvanlarla korunmasız yakın temas olması durumunda insana bulaşma olabilmektedir. Bugün için hastalığın, insandan insana bulaşmadığı kabul edilmektedir.

Hastalık Hayvanlar Arasında Nasıl Bulaşır?


Göçmen su kuşları (yaban ördeği, yaban kazı vb.) hastalığın yayılmasında çok önemli bir role sahiptir. Bazı kuşlar hastalığı hafif şekilde atlatabilmektedir. Hasta veya virüsü taşıyan kuşların gözyaşı, burun ve boğaz akıntıları ve dışkıları ile temas eden kanatlı hayvanlar hastalığa yakalanabilir. Hastalık hayvanlar arasında hızla yayılır ve kısa sürede bütün sürünün kitle halinde ölümüyle sonuçlanabilir. Kuş gribinin kanatlı hayvanlardaki kuluçka süresi ortalama 3-5 gün civarındadır.

Hastalık, Kanatlı Hayvan Ürünlerinin Tüketilmesiyle Bulaşır Mı?


Kanatlı hayvan etlerinin, merkez iç ısıları 70 oC olacak şekilde veya ette pembe görüntü kalmayacak şekilde pişirilerek tüketilmesi halinde insanlara hastalık bulaşmamaktadır.

Yumurtalar da 70 °C’de en az 5 dakika pişirildikten sonra yenmelidir.

Zaten, bilinen pişirme (haşlama) yöntemleriyle bu durum sağlanmaktadır.

Ayrıca, her aşamasında veteriner hekim kontrolü bulunan, gerekli izinlerini almış ambalâjlı ve etiketli markalı ürünler için herhangi bir risk yoktur.

Ancak, başka hastalıklar da bulaşabileceğinden, bütün etler her zaman iyice pişirildikten sonra tüketilmelidir.

Risk Grupları


* Koruyucu önlemleri almadan kanatlı hayvan yetiştiriciliği ile uğraşanlar ve kanatlı hayvanlarla teması olanlar.
* Özellikle, kanatlı hayvanlarla teması olan çocuklar.
* Koruyucu önlem almadan ölü hayvanları bertaraf edenler veya hasta hayvanları itlaf edenler.

Şu an için insandan insana bulaşma ile ilgili kesin kanıtlar mevcut mudur?

Hayır. Ancak 27 Eylül 2004 tarihinde Tayland Sağlık Bakanlığı bir grup ailede, muhtemelen insandan insana bulaşın yaşandığını bildirmiştir. Yetkililer bir Taylandlı annenin hastalığı ya çevresel kaynaklardan ya da hasta olan kızına bakarken kazandığını bildirmişlerdir. Bu ailenin incelenmesinde hastalığın insandan insana geçişi ile ilgili başka bulgular da tespit edilmiş ancak hastalığın aile içinde sınırlı kaldığı, yakın çevreye yayılmadığı fark edilmiştir.

İnsanlar H5N1 suşu ile sıkça enfekte olur mu?

Hayır. Bu durum çok nadir olarak görülür. H5N1 ile enfekte olan ilk vaka 1997 yılında Hong Kong'dan rapor edilmiştir. İlk salgında 18 kişi enfekte olmuş ve bunlardan 6'sı ölmüştü. Bu vakalardan 1 tanesi tarlada çalışırken kuşlarla temas eden, diğer 17 tanesi de canlı hayvan satılan dükkanlarda çalışanlardı.

İnsan vakaları, kuşlar ve kümes hayvanları arasında yaşanan yüksek bulaşma hızıyla seyreden H5N1 salgını ile eş zamana tesadüf etmiştir. İnsandan insana H5N1 geçişi sağlık çalışanları, aile fertleri, kümes hayvancılığı ile uğraşanlar arasında da çok sınırlıdır. Virüsle karşılaşmış olunduğunu gösteren H5 antikoru bu kişilerde tespit edilse de, bu kişiler arasında ciddi bir hastalık vakası bildirilmemiştir.

2003 yılında H5N1, Çin seyahati sonrasında Hong Kong'a dönen iki aile ferdinde yeniden görülmüştür. Hasta olan baba ölmüş ancak oğlan çocuğu iyileşmiştir. Ailenin 3. ferdi olan kız çocuğu da solunum yetmezliğinden ölmüştür. Ancak kız çocuğunun gerçek ölüm nedenini açığa çıkaracak numuneler elde edilememiştir.