ihya.org
Sigara içme alışkanlığı
Sigarayı bıraktıran aşı
NIcVAX adı verilen aşı sigara tiryakilerini bu kötü alışkanlıklardan kurtarmak için üretildi.
NIcVAX adı verilen aşı, vücuda enjekte edilen antikorların bağımlılık yaratan nikotin moleküllerini engellemesini sağlıyor. Bu sayede nikotin molekülleri kan yoluyla beyne ulaşamıyor ve içici sigaradan istediği keyfi alamıyor. Aynı zamanda bunun bağımlılık yaratıcı etkisi de ortadan kaldırılmış oluyor.
Uzmanlar aşının bu yönüyle bugüne kadar sigarayı bırakmaya yardımcı olarak piyasaya sürülen nikotin tabletleri ve sakızlardan farklı olduğuna dikkat çekiyor. Aşının laboratuvardaki ilk insanlı deneylerinde yüzde 50'ye varan başarı sağlandı. Glaxo'nun aşı için 540 milyon dolar yatırım yaptığı ve bu aşıdan milyarlarca dolar gelir elde etmeyi beklediği belirtiliyor. Aşıyı kullanan deneklerin 1 yıl içinde yeniden sigara içmeme oranı aşısız sigara bırakanlara göre 3.5 kat daha başarılı. Aşı 1 yıldan az bir süre içinde piyasaya çıkacak. Sigarayı bırakmak isteyenler aşıyı birkaç ay üst üste olmak zorunda.
Sigaranın neden olduğu kanserlerden korunmak için ne yapılmalı?
Sigaranın neden olduğu kanserlerden (ve diğer sağlık sorunlarından) korunmanın en kesin yolu sigara içmemektir. Sigara içilmesinin neden olduğu kanser ve diğer pek çok sağlık sorunu hem sigara içenlerde hem de sigara dumanından pasif olarak etkilenen kişilerde görülmektedir. Yani, sigara içen kişiler yalnızca kendi sağlıklarını tehlikeye atmakla kalmamakta, çevrelerinde bulunan diğer kişilerin sağlığını da tehlikeye sokmaktadırlar.
Sigara içilmesi ile çeşitli kanserler arasındaki ilişkilerin ortaya konmasını takiben bu kanserleren korunmak amacı ile sigara ve tütün kullanımının azaltılması yönünde çabalar da başlatılmıştır. Bu çabalar sonucunda dünyada sigara kullanımı bakımından dikkat çeken azalmalar sağlanmıştır. Sigara kullanımının azalamasını izleyen yıllarda da başta akciğer kanseri olmak üzere çeşitli hastalıkların görülme sıklığında azalmalar meydana geldiği gözlenmiştir. Sigaranın bırakılmasından sonra kanser ve diğer hastalıkların riskinin azaldığının ortaya konmuş olması sigara içenlerin bu alışkanlıktan vazgeçmeleri bakımından olumlu etki yapmıştır.
Sigara içilmesi ile başka kanserlerin ilişkisi var mıdır?
Sigara içilmesi ile kanser arasındaki ilişki ilk olarak akciğer kanseri ilişkisi şeklinde ortaya konmuştur. Ancak sonraki araştırmalar sigara içenlerde akciğer kanserinden başka daha pek çok kanserin görülme sıklığının arttığını göstermiştir. Bunlar arasında gırtlak kanseri, ağız boşluğu-yutak-yemek borusu kanseri, mide ve barsak kanserleri, kan kanseri, pankreas kanseri, mesane kanseri, kadınlarda meme ve rahim kanseri gibi kanserler sayılabilir. Görüldüğü gibi sigara ile kanser arasındaki ilişki yalnızca akciğer kanseri bakımından değildir, vücutta en az 10-12 değişik kanserin meydana gelmesinde sigara içilmesinin etkisi vardır. Bu kanserlerin bazıları sigara dumanının doğrudan temas ettiği ağız-yutak-gırtlak-akciğer gibi organlar olurken bazı kanserler de sigara dumanının doğrudan temas etmediği mesane, meme, rahim gibi diğer organ kanserleridir. O halde sigara dumanı içinde bulunan kanser yapan kimyasal maddeler kan yolu ile bu organlara ulaşmak suretiyle çeşitli organlarda kanser meydana gelmesine neden olmaktadır.
Bugünkü bilgilerimize göre tütün kullanımı ile ilişkili olan başlıca kanser türleri şunlardır:
Sigarayı Bırakmaya Ve Dumansız Hayata Başlamaya Hazırlık
BIRAKMAK İÇİN GEÇ Mİ KALDIM?
Asla geç değil! Hangi yaşta ve hangi hastalığa sahip olursanız olun sigarayı bırakınız, sağlıklı ve kaliteli hayat süreniz artacaktır. Sigarayı bıraktıktan sonra;
* İlk 24 saat içinde kan basıncında ve akciğer fonksiyonlarında düzelme görülür.
* 48 saat sonra tat ve koku alma duyuları keskinleşmeye başlar. Tat ve koku almaya başladıktan sonra yediğiniz yemeklerden zevk almanız sigarayı bıraktıktan sonra görülebilecek kilo artışının en önemli sebebidir.
* 2-12 hafta içinde kan dolaşımı iyileşir, bu da yürüme, koşma gibi fiziksel aktiviteleri kolaylaştırır.
* 3-9 hafta sonra öksürme, nefes darlığı, hırıltı gibi problemler azalır ve akciğerler güçlenir.
* 3 ay sonra kan dolaşımı ve nefes alıp verişi fark edilir şekilde düzelir.
* 5 yıl sonra kalp krizi geçirme riski sigara içen birine oranla %50 azalmış olur.
* 10 yıl sonra akciğer kanserine yakalanma riski sigara içen birine oranla %50 daha az olur.
KİLO ALIR MIYIM?
Sigaranın Zararları
Sigaranın sağlığa zararlı olduğu, paketi her elinize aldığınızda gözünüze çarpar. Peki ya güzelliğe zararı? Bunu hiç düşündünüz mü? Cevabınız hayır ise sizi, güzelliğinizin baş düşmanını tanımaya davet ediyoruz. Sigara, cildinize, gözlerinize, dudaklarınıza zarar veriyor, kırışıklıklara, selülite neden oluyor ve çabuk yaşlandırıyor.
Dünya Sağlık Örgütü istatistiklerine göre dünya ülkelerinin bir çoğunda en çok rastlanan ve en çok ölüme yol açan nedenler arasında ilk sırayı akciğer kanseri alıyor. Son 40 yılda % 250 oranında artış gösteren akciğer kanserine sadece ABD'de her yıl 160 bin kişi yakalanıyor. Türkiye'de ise her yıl 30-40 bin kişide akciğer kanseri görülüyor.
Bir başka araştırmaya göre akciğer kanserinin yüzde 85'i, kronik bronşit'in yüzde 75'i, kalp hastalıklarının yüzde 25'i sigaradan kaynaklanıyor. Uzmanlar, 100 bin kişilik nüfusta hiç sigara içmeyenlerin kansere yakalanma oranının % 3-4, günde bir paket içenlerde yüzde 61, 1-2 paket içenlerde 143, günde 2 paket ya da daha fazla içenlerde 217 olduğuna dikkat çekiyor.
Bağımlılık ve Türleri
Bağımlılığa yol açan maddeler; genel olarak yaşamı sürdürmek için gerekli olmadığı halde keyif verici özellikleri nedeniyle tüketilirler ve kullanıcılarda bedensel, ruhsal, davranışsal ve bilişsel değişikliklere yol açarlar. Bağımlılığın sözcük anlamı; birey ve nesne(si) arasında bireyin seçimiyle başlayan aynilik ve süreklilik özelliği taşıyan boyutlu bir ilişkidir. Bu ilişki her ne kadar bireyin özgür iradesi ile başlamış ise de, bireyin özerkliği zaman içinde ortadan kalkmaktadır. Bağımlılığın gelişmesiyle birlikte ortadan kalkmaya başlayan özerklik, bireyin daha önce dağarcığında bulunmayan yeni tür tutum ve davranışlar edinmesine yol açar. Dolayısıyla problem bireyle sınırlı olmayıp, onun geldiği aileyi, yaşadığı sosyal çevreyi ve nihayet toplumu belli bir süreç içersinde mutlak etkileyen bir güce sahiptir. Madde; Merkezi Sinir Sistemi dediğimiz beyin ve bağlantılı alt sistemleri içeren işlevsel yapı üzerinde sahte bir “iyi oluş” hali oluşturan tıp içi ve tıp dışı unsurlardır. Tıpta belli amaçlar ve belli sınırlılıklar içinde kullanılan kimi ilaçlar, tıp dışı amaçlarla ve önerilmeyen miktarlarda kötüye kullanılmak suretiyle bağımlılık maddesi haline gelmektedir.
Sigarayı bırakırken yaşanabilecek sorunlar
Sigarayı bıraktıktan hemen sonra, kendinizi her zamankinden daha sinirli, aç, yorgun, huzursuz ve tahammülsüz hissedebilirsiniz. Sigara içmek için şiddetli istekler duyabilirsiniz. Ayrıca uyumada zorluk çekebilir ve öksürmede, bir artma fark edebilirsiniz.
Nikotinin kesilme şikayetleri, vücuslun nikotinden temizlenmesinin bir sonucudur. Nikotinin çoğu, 2 ya da 3 gün içinde temizlenir, ancak bedeninizin nikotin isteği haftalarca sürebilir.
İştahınızda bir artış ya da tat ve koku alma duyularınızda iyileşme hissedebilirsiniz. Dolaylı olarak bu, kilo almayla sonuçlanabilir. Sigarayı bırakmak, otomatik olarak kilo alacaksınız anlamına gelmez, ayrıca makul ve geçici kilo alma, sağlığınızı tehdit eden bir şeyden kurtulmak, özellikle kanser olma, kalp ya da akciğer hastalığına yakalanma şansını azaltmak için ödenmesi gereken bir bedeldir. Aşın kilo almadan korunmak için birtakım ipuçları şunlardır:
-Her yemekten önce bir bardak su için
-Dikkatli bir şekilde, iyi dengelenmiş menüler hazırlayın ve kalorileri sayın.
-Düşük kalorili içecekler dahil olmak üzere önceden yiyeceğiniz düşük kalorili ve az yağlı yiyecekleri hazırlayın.
Sigarayı bırakma yöntemleri
* Öncelikle sigarayı birer paket birer paket alın. Yedek paket veya kartonla sigara almayı bırakın.
* Herzaman kullandığınız markayı değilde size tadı nispeten daha kötü gelen bir markayı alın. Bu işinizi kolaylaştıracaktır.
* Sigara içmek istediğinizde bunu biraz geciktirin. Her sigarayı bir saat geciktirmeniz günlük içtiğiniz sigara sayısını düşürecektir.
* Sigarayı bitmeden söndürün. Hatta yarım yarım için.
* Sigara içmek için farklı bir oda kullanın. Hatta orada olmaktan memnun olmadığınız bir yerde sigara için.
* Sigara paketini kolay ulaşabileceğiniz bir yere veya sürekli koyduğunz cebinize koymayın. Ters taraftaki cebinize, kullanmadığınız bir çekmeceye veya uzak bir yere koyun. Böylece her bilinçdışı sigara yakmak istediğinizde, farkına varırsınız.
* Kül tablanızı sık boşaltmayın. Hergün ne kadar sigara içtiğinizi kül tablasından görün.
* Alternatif şeyler kullanın, sigara içmek aklınıza geldiğinde su veya meyve suyu için, birşeyler yeyin.
* Sigarayı azaltmak bırakmak demek değildir. Bu nedenle bırakmak için kendinize bir tarih belirleyin.
Sigaranın kanserojen etkisi
Sigaranın, içenler ya da dumanaltı olanlar üzerindeki kanserojen etkisinin bilinenden daha büyük olduğu belirlendi.
Sigaranın kanser tümörlerinin oluşmasındaki rolünün daha önce bilinenden daha büyük olduğunun saptandığını belirten uzmanlar, şu anda araştırmacıların elinde birden fazla kuşakla ilgili bilgiler bulunduğunu ve sigaranın kanserle ilişkisinin daha açık görülebildiğini kaydetti.
Bilim adamları, şimdiye kadar sigarayla ilgili milyonlarca insan üzerinde yapılan 3 binden fazla araştırmayı analiz ederek, sonuca vardı. Dünya Sağlık Örgütü�ne bağlı, Uluslararası Kanser Araştırma Kuruluşu�nun panelinde yapılan açıklamada, sigaraya erken yaşlarda başlayan kuşağın, ileri yaşlarda sigara kaynaklı hangi zararlara uğradığının şimdi daha açık görülebildiği kaydedildi. Bir kuşağın başlangıcından, ileri yaşlara gelişine kadar elde edilen bilgilerin, sigaranın daha önce bilinen zararının çok daha büyük olduğunu ortaya koyduğu belirtildi.
SİGARA TİRYAKİSİ 600 MİLYON İNSAN ÖLÜM RİSKİ ALTINDA
Alkol ve Sigaradan Uzak Durmak
Alkol, midenin iç yüzeyini örten tabakayı tahriş ederek gastrite ve kusmaya yol açabilir. Midenin üst bölümüyle yemek borusunun alt bölümünde küçük yırtıklara sebep olabilir.
Alkolün uzun süre kullanılması özellikle B vitaminlerinin ve diğer besinlerin emilimini engelleyebilir. Ayrıca yüksek miktarda tüketilen alkol, karaciğer için önemli bir tehdit oluşturur.
Sigara içme alışkanlığı da benzer sorunlara yol açar. Sindirim sistemimiz yediğimiz besinlerin sindirilmesini ve bu besinlerin ince bağırsak tarafından emilerek kanımıza geçmesini sağlar. Sindirim sonucu oluşan küçük moleküller dolaşım sistemimiz aracılığıyla hücrelerimize kadar taşınır.
Vücudumuz besin içeriklerini enerji üretmek, yapım ve onarımını gerçekleştirmek ve faaliyetlerini düzenlemek için kullanır. Vücudumuz bu önemli görevlerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu besin içeriklerini besin gruplarından sağlar. Aşağıdaki metni okuyarak besin gruplarının yeterli ve dengeli bir şekilde tüketilmesinin vücudumuz ve sindirim sistemimizin sağlığı için önemini kavrayalım.