Bilgisayarlar bazı noktalara dikkat edilmediğinde göz sağlığına büyük zarar verebiliyor.Ofiste, kapalı ortamlarda ve en önemlisi bilgisayar başındayken göz sağlığını tehdit edebilecek pek çok etken bir araya gelir ve bu etkenler kalıcı rahatsızlıklara neden olabilir.İş ortamında göz sağlığımızı olumsuz etkileyen unsurlar bir araya gelmekte ve farkında olalım ya da olmayalım yavaş yavaş gözümüzde problemler belirmeye başlamaktadır.

Kullanımı ve yaygınlığı hızla artan bilgisayarlar ve çeşitli iş kollarındaki monitör ekranları nedeniyle pek çok kişi; göz yorgunluğu, gözlerde ve göz çevrelerinde ağrı, yanma, batma, kuruluk hissi, kaşıntı, kızarıklık, sulanma gibi şikâyetlerde bulunuyor. Bazen de; bulanık görme, odaklama zorluğu, gözleri kısarak bakma, ışığa karşı duyarlılık, bakılan karakter etrafında ışık saçılmaları görme, göz kapaklarında iltihap, kepeklenme, baş ağrısı gibi problemler ortaya çıkabilir.

İŞ YERİNDE GÖZ SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN UNSURLAR NEDİR?

* Uzun sürelerle ve göz kırpmadan bilgisayara bakma, okuma
* Klima ve ısının yüksek tutulması ile nemin azalması
* Kağıt tozları
* Kapalı alanlarda havada asılı kalan mikroplar
* Printer, fotokopi makineleri gibi cihazların saldığı kimyasal maddeler

Özellikle sürekli bilgisayara bakılarak çalışılması gözlerde olumsuz etkilere yol açabiliyor. Gözlerde kuruluk, bulanık görme, çift görme, ağrı, kızarıklık, yorgunluk gibi belirtiler "bilgisayara bakma sendromu"nun işaretçisi. Sürekli bilgisayara bakarak vakit geçirmek, gözlerin çok daha az aralıklarla kırpılmasına ve bu da göz kuruluğuna neden oluyor. Diğer bir neden ise monitörün tam karşıda duruyor olması. Normalde masaüstünde duran bir kitap ya da defter okunurken gözler biraz daha kısılmış oluyor. Aksine, bilgisayara bakış açısı genellikle direkt olarak kurulduğundan, gözlerin daha fazla açık tutulmasını gerektiriyor. Bu da gözün, açık olan bölgeleri yaş tutabilmesi için ekstra güç harcamasına neden oluyor. Daha büyük alanın daha uzun sürelerde açık kalması, gözyaşının daha çabuk buharlaşması anlamına geldiğinden göz kuruluğu kaçınılmaz bir hâl alabiliyor. Göz yağ tabakası zayıf olan kişilerde ise bu rahatsızlıkların görülme oranı daha yüksek.

BİLGİSAYAR KULLANIRKEN NE YAPILMALIDIR?

* Bilgisayar başındayken göz kırpma sayını artırmaya çalışın
* Monitörünü tam karşına almak yerine, monitöre tepeden bakabilecek şekilde oturun.
* Çalıştığın ortamın iyice havalandırıldığından emin olun.
* Gözünü ardına kadar açmak yerine, gözlerini biraz daha kısarak bilgisayarına bakın
* Kendine çeşitli dinlenme aralıkları belirle ve bu aralıklarda gözlerini bilgisayardan uzaklaştırın ve gözlerini daha fazla kırpın


GÖZ KIRPMA GÖZ KURULUĞUNU AZALTABİLİR

Göz yorgunluğu, gözlerde sulanma, batma yanma... Bu şikayetlerin oluşmasında en önemli nedenlerden biri belli bir süredeki göz kırpma sayısının çok azalmasıdır. Normalde dakikada ortalama 25 kere gözlerimizi kırparız. Bu işlemin üst kapağının dinlenmesi, gözyaşı ile gözün beslenmesi ve temizlenmesi, kornea yüzeyinin kayganlaştırılması ve üzerinde son derece düzgün bir yüzey oluşturarak net ve berrak görmenin sağlanması gibi birçok nedeni vardır. Ekranlarla çalışırken bu sayı dakikada 10'un altına, hatta 5-6'ya düşer. Böyle olunca da gözyaşı buharlaşır, kornea yüzeyi kurur, yanma, batma, kızarıklık gibi yukarıda sıralanan bir çok şikayete neden olur. Eğer kişide ayrıca gözyaşı seviyesi normalden az ise -ki bunun nedeni bir çok göz hastalığı ya da vücudun başka hastalıkları, göz için kullanılan ya da vücuttaki başka çeşitli hastalıklar için ağızdan alınan ilaçlar olabilir- bu şikayetler çok daha çabuk ve şiddetli olur. Ayrıca, bilgisayarda bazen iyi görebilmek için ya da konsantre olunduğunda gözleri iyice açarak bakanlar olabiliyor. Bu durum da sorunu artıran bir etkendir. İşte tüm bu nedenlerle, ekranla çalışırken bilinçli olarak sık göz kırpmak yararlı olur. Bazen de suni gözyaşı damlaları kullanmak gerekebilir.

GÖZLERİNİZİ KONTROL ETTİRİN

Ekranla çalışanlarda göz şikayetlerinin bir diğer önemli nedeni kişide fark edilmemiş, tespit edilmemiş ya da daha önce tespit edilmiş ancak durumunda değişiklik oluşmuş kırma kusurlarıdır (Gözlük kullanmayı gerektiren hastalıklar, yani miyopi, hipermetropi ve astigmatizma). Özellikle çocuklarda ve gençlerde en küçük harfleri bile görebildiği halde bazen kırma kusuru bulunabilir. Halk arasında 'bilgisayarın gözleri bozduğu' şeklinde bir düşünce mevcuttur. Bu doğru değildir. Ancak mevcut kusur bilgisayar kullanımıyla açığa çıkmış veya belirginleşmiş olabilir. Bu nedenlerle aileler en küçük göz şikayeti olan çocuklarının bile gözlerini bir uzmana muayene ve yılda bir kontrol ettirmelidirler. Gözlük kullanmak durumunda olanlar ekranla çalışırken gözlüklerini mutlaka takmalıdırlar.


UYGUN OTURUŞ VE MONİTÖRE MESAFE ÖNEMLİ



Şikâyetlerin bir diğer kaynağı ise 'uygun oturuş ve duruş'a dikkat etmemektir. Ekranın üst kenarı göz hizasında olmalı, ekrandan uzaklık ekrandakileri rahat görebilecek en uzak mesafe olmalıdır. Ayrıca, pencerelerle ekran açısı uygun olmalı, pencere ve diğer kaynaklardan gelen görüntüler ekran üzerine düşmemelidir. İri puntolu ve gözü yormayan karakterlerle yazmak, koyu renk zeminler üzerinde açık renk karakterlerle çalışmak, çalışırken 45-50 dakikada bir 5-10 dakika ara verip gözü dinlendirmek de göz sağlığı için çok önemlidir.


Op.Dr.Mücahid EMRE
GÖZ HASTALIKLARI UZMANI