DEFEKASYONUN FİZYOLOJİSİ

Her yemekten sonra meydana gelen gastrokolik reflekslerle dışkı pelvik kolona ilerler. Dışkı burada depo edilir. Dışkılama bır reflekstır. Bu refleks ıki yaşından itibaren iradi olarak önlenebilir. Muhteviyat Anal rektuma geldiğinde dışkı kıvamını alır. Kolonun kuv vetli ve kitlevi kasılmaları, bireyde dışkılama hissini uyandırır. Dışkılama ya bilinçli olarak tutulur. Bu du rumda dışkı sigmoid kolona geri atılır, veya rektum da kalır, ilerlemez. Ya da bilinçli olarak boşaltılır. Dışkılamanın merkezi Lumbo-sakral sagmentte bulunur. Bu bölgenin harabiyetinde dışkılama refleksi bozulur. Aşırı korku, heyecan durumunda bilinç dışı dışkılama görülebilir.

Dışkının rektuma gelmesiyle afferent impulslar medulla spinalisin sakral segmentine gelirler. Sempatik lifler kolon hareketlerini azaltıcı, anal sfinkter üzerine büzücü etki gösterirler.Parasempatikler inen kolon, sigmoid ve rektuma gelerek hareketleri şiddetlen dinci, anüs sfinkterini gevşetici etki gösterirler. Anüsdeki iç ve dış sfinkter yardımıyla dışkının dışarı çıkması kontrol edilir (Şekil.1, Şekil 2). İç sfinkter düz kas liflerinden yapılmış olup istemsiz olarak çalışır. Dış sfinkter ise çizgili kas liflerinden yapıl mıştır. Bireyin kontrolü altında çalışır. Peristaltik ha reketlerin anüse gelmesiyle iç sfinkter açılır. Dış sfinkterlerin açılmasıyla defekasyon olur (Şekil.2). Kalın barsak hareketleri ve müküs salgılanması emosyonel nedenlerle kolaylıkla değişebilir. Birey lerde dışkılama olayı bir alışkanlıktır.

Bazı bireyler sabahları kahvaltıdan önce veya sonra, bazıları akşam yemeğinden sonra defekasyon yaparlar. Bazı bireyler günde birkaç defa defekasyona çıktıkları halde bazı bireylerde bu gereksinim birkaç günde birdir. Dışkılama hissinin sık sık inhibe edilmesi kabızlığa neden olur.

Normal olarak dışkılamayı etkileyen faktörler şunlardır:
Psikolojik durum.
Tuvalet eğitimi
Kültürel öğretim ve eğitim
Bireysel alışkanlıklar
Diyet
Sıvı alımı
Kas tonüsü
İlaçlar
İrritanlar
Cerrahi müdaheleler
Tanısal testler
Yaş
Motor ve duyusal bozukluklar
Barsak patolojisi

Normal olarak bir bireyin sindirim sisteminde 150 cc. kadar gaz vardır. Bunun 50 cc. midede, 100 cc. kolonda bulunur. Midedeki gaz her yutkunma ile yutulan gazların birikmesinden meydana gelir. Yeme ve içme esnasında yutulan gaz miktarı artar. Geğirme ile çıkarılamayan gaz mideden ince barsaklara geçer. Oradan da süratle kolona geçer veya emilir. Bu nedenle ince barsaklarda çok az gaz bulunur. İnce barsakların normal fonksiyonlarında bozulma olunca gaz da artmaya başlar. Ayrıca ince barsaklarda fermantasyon ürünü olan gazlar yoktur. Barsak tıkandığında bunlar da artar. Kolon gazlarının kaynağı bakteriyel fermantasyondur.


Hazırlayan:
Dr Şahi Kuray