Adrenal hipofonksiyon; kronik adrenokortikal yetmezlik; adrenal yetmezlik adları ile de anılan bu hastalık; böbrek üstü bezlerinin yetersiz çalışması nedeniyle oluşan sinsi ve genellikle ilerleyici tabiatta bir hastalıktır.Hastaların % 70 inde böbreküstü bezlerindeki doku gerilemesi birincil olarak ortaya çıkmaktadır.Geri kalanlarında ise böbreküstü bezleri veremi, kanserleri, iltihaplanmaları gibi sebeplerden dolayı doku gerilemesi ortaya çıkmaktadır.

Nedenler, görülme sıklığı ve risk faktörleri:

Böbreküstü bezleri herbir böbreğin üst kısmına yerleşmişlerdir.Medulla adı verilen iç kısım ve kortex adı verilen kabuk kısmından oluşmuştur. Kortex (kabuk) kısmı yaşam için zorunlu olan ve kortikosteroidler olarak adlandırılan hormonların üç tipini üretir:Androjenler ve Östrojenler, glukokortikoid hormonları ve mineralokortikoid hormonları.

Androjen ve Östrojenler, cinsi gelişme ve üremeyi etkilerler.

Glukokortikoid hormonlar (Kortizol gibi) glikoz regulasyonunu korurlar,bağışıklık yanıtını baskılarlar ve vücudun baskılara karşı yanıtını sağlarlar.

Mineralokortikoid hormonlar ( aldesteron gibi) vücuttaki sodyum-potasyum dengesini düzenler.

Her 100.000 kişiden 8 inde görülür.Her iki cinste de görülme sıklığı aynıdır.

Risk faktörleri : Adetin erken kesilmesi, tip 1 diabetes mellitus, hipoparatiroidizm, hipopitutiarizm, pernisiyöz anemi, testikuler disfonksiyon, Grave's hastalığı, kronik tiroidid, kandidiyazis, herpetiform dermatit, vitiligo ve myastenya gravis.

Bulgular:

* Güçsüzlük
* Aşırı yorgunluk, bitkinlik, kas güçsüzlüğü
* Kilo kaybı
* Mide bulantısı
* Kusma
* Tekrarlayan ishaller
* İştah kaybı
* Deride koyulaşma, lekeler
o Bazı bölgelerde deride anormal koyu renklenme
o Soluklaşmalar da olabilir
* El ve ayaklarda cilt döküntüleri ve lezyonları
* Ağızda yanak içlerinde renk değişiklikleri,pigmentasyon
* Yavaş,uyuşuk hareketler
* Kan basıncı ve kalp atımında değişiklikler
* Yüzde ve avuçlarda olağandışı ve aşırı terleme
* Baş ağrısı
* Pupillerde genişleme
* Kalp atışlarında hızlanma
* Hızlı ve ritmik titreme
* Ani krizler
* Hafıza bulanıklığı
* Göz kapaklarında istemdışı anormal hareketler
* Uyku bozukluğu
* Heyecanlanma
* İnişli çıkışlı ruh hali
* Dikkat dağınıklığı
* Hafıza kaybı (amnezi)
* Halusinasyonlar
* Bayılmalar

Belirtiler ve tetkikler:

* Kan Basıncı düşmüştür.
* Kortizol seviyesi düşmüştür.
* Serum sodyum düzeyi düşüktür.
* Potasyum testi potasyumda artış gösterebilir.
* Karın röntgeninde adrenal kireçlenme odakları görülebilir.
* Karın tomografisinde adrenal kireçlenme odakları ve atrofi görülebilir.

Hastalığın değişik sonuç verebileceği diğer testler:

* renin
* potasyum testi
* idrar osmolaritesi
* serum magnezyum testi
* idrarda kortizol
* karbondioksid
* idrarda klorid
* serum kloridi
* aldosteron
* ACTH
* 24 saatlik idrar aldesteronu
* 17 ketosteroid
* 17 hidroksikortikosteroid

Tedavi:

Ömürboyu sürecek kortikosteroidle yerine koyma tedavisi belirtileri kontrol altına alır.Genellikle glukokortikoid (kortizon veya hidrokortizon) ve mineralokortikoid (fludrocortizon) kombinasyonları verilir.

İlaç tedavisi stresin arttığı durumlarda arttırılmalıdır.Enfeksiyonlar,yaralanmalar ve aşırı terleme adrenal krize sebep olabilir.Adrenal krizde damariçi veya kasiçi hidrokortizon hemen yapılmalıdır.Düşük kanbasıncı tedavisi de gereklidir.Birçok hasta stres anında kendikendilerine acilen yapmak üzere acil hidrokortizon enjeksiyonu yapmayı öğrenmiştir.Hastaların yanlarında acil durumlarda yapılacak ilaç ve dozlarının yazılı olduğu tanıtıcı bir sağlık kartını taşımaları çok önemlidir.

İlaç almayı asla aksatmamalıdır.Eğer şiddetli kusma dolayısı ile ilaç alımı aksıyorsa doktora bildirilmelidir.Aşırı kilo artışı ve vücutta ödem halinde mutlaka doktora bildirilmelidir.

Hastalığın gidişi:
Uygun yerine koyma tedavisi ile birçok Addison hastası normal hayatını sürdürebilmektedir.

Komplikasyonlar:
Hastalığın seyri esnasında şu komplikasyonlar eşlik edebilir.

* Diabetes mellitüs
* Tirotoksikoz
* Hashimato tiroiditi
* Hipoparatiroidizm
* Pernisiyöz anemi
* Overlerde hipofonksiyon veya testislerde yetersizlik

Addison hastası hangi durumlarda tıbbi yardım almalıdır?
Addison hastası enfeksiyon, yaralanma, sıvı kaybına neden olabilecek hastalıklara yakalandığı zaman hastalığını tanıyan bir hekime başvurmalıdır.
Kilosunda bir artma, ayak bileklerinde şişmeler veya diğer yeni belirtiler ortaya çıkarsa mutlaka tıbbi yardım almalıdır.