Hırsızlık, soygun maksadıyla bacadan girerken sıkışıp kalanlarda izlenen sendroma verilen ad, Santa Claus Sendromu'dur.

Bu yayında, bacadan eve hırsızlık maksadıyla giren bir insanın ölümü rapor edilmiştir. Bu tür olgularda suffokasyon (ağız-burnun tıkanması) ya da is inhalasyonu (solunması) izlenir. Pozisyonel asfiksi olarak da bilinen Santa Clause Sendromunda bacada sıkışmaya bağlı kompartman sendromu ile komplike vücutta yanık ve inhalasyonel zedelenme izlenir. Olguda Anterior Kompartman Sendromu, yanık ve inhalasyonla birlikte postural asfiksi sonucu ölüm gelişmiştir.

17 yaşında bir erkek hırsızlık için bir dükkana sabah erken saatlerde bacadan girmek ister. 14 saat sonra bacada sıkışmış bir halde (dik pozisyonda) bulunur. New York City Hastanesi yanık ünitesine götürülür. Hasta adına ve yere oryante, zamana dezoryantedir. Vücut ısısı 96 F, nabız 110/dk ritmik, solunum 30/dk, arteriyel kan basıncı 90/60 mmHg’dır.

Ağız, dil ve burunda bol miktarda siyah renkte is vardır. Yüzde peteşial hemoraji izlenir. Karın, göğüs ve alt ekstremitelerde yaygın 1 ve 2. derece yanık, çok sayıda küçük kontüzyon ve sıyrık saptanır. Sağ dizde basınç nekrozu, sağ elde gangren izlenir. Sağ bacakta anterior kompartman basıncı 22 mmHg iken posterior basınç 20 mmHg idi. Sol bacakta ise anterior kompartmanda basınç 16 mmHg iken posterior basınç 22 mmHg’dir. Dorsalis pedis ve posterior tibial basınç alınmaktadır.

Hemotokrit %58.4, BK 21.500, nötrofil %80, bazofil %6, trombosit 283.000, Na 140 mmol, CO2 11 mmol, BUN 63 mmol, kreatinin 3.8 mmol, glukoz 143 mmol, amilaz 1960 U/lt, kreatinin kinaz 40 000 U/lt, pH 7.09, PaCO2 46.2 mmHg, PaO2 68.8 mmHg, HCO3 13.4 mmHg, O2 satürasyonu %83.4, kan karboksi Hb satürasyon düzeyi %10.6 ilaç ve alkol testleri negatif, PA akciğer ile pelvis, sağ femur grafilerinde kemikler normaldir.

ARDS gelişen hasta antibiyotik, IV steroid, sıvı resüsitasyonu ile inhalasyon için endotrakeal intübasyon yapılır.

Myoglobulinüriye bağlı ilerleyen böbrek yetmezliği gelişir. İkinci gün hemodializ yapılır. Dördüncü gün sağ el ve distal kol mumyalaşma nedeniyle ampute edilir. Alt ekstremitelerde anterolateral ve posterior kompartman sendromu için bilateral fasiotomi ve greftleme yapılır. 12. gün gelişen kardiopulmoner arrest resusitasyona yanıt vermez ve hasta ölür.

Otopside inhalasyon ve yanık ile birleşik pozisyonel asfiksi ve kompartman sendromu izlenir. Ölüm kaza olarak kabul edilir.

Santa Clause Sendromu ile klasik postural asfiksi farkları:

1. Mağdur bacada sıkışmıştır,

2. Solunum yolunda is bulunabilir,

3. Asfiksi ve tıkanma bulguları yoktur,

4. Anterior tibial kompartman sendromu uzun süreli vertikal pozisyonda kalmayla ilişkilidir.

Santa Clause Sendromu’nda yaralar: a) Mağdurun anatomisi, b) Giysi, c) Mevsim

d) Bacanın işlevi ve biçimi e)Tuzakta uzun süre kalma f) Bacada mağdurun pozisyonuna bağlıdır.

Eğer büyük damarlar yırtılırsa hemorajik şok izlenir. Ölüm seyrek olarak ilaç alımına bağlıdır.

Oksijen eksikliği ile ilgili durumlara, yanıcı maddelerin yanmasıyla açığa çıkan kimyasal maddelerin etkisine dikkat edilmeli, is, toz, örümcek ağı solunum yollarında bulunabileceği unutulmamalıdır.

Volkmann, 1881 yılında travma ya da crush yaralanmada Anterior Tibial Kompartman Sendromu’nu tanımlamıştır. Lokal dolaşım bozukluğunda iskemik kas ve sinir bozukluğu izlenmektedir. Dokuda şişme, basınç artışı (şiş, sert, duyarlı) gözlenir. Ağrı var, nabızlar yok, nörolojik değişiklikler vardır. Rabdomiyoliz, myoglobinüri, akut böbrek yetmezliği hücre nekrozu sonucudur.

İrreversible sinir kusuru dört, kas ölümü ise sekiz saatte başlar. 12 saat sonra hastaların %8'inde kas işlevi düzelir.

Normal doku basıncı 10-12 mmHg iken olguda 22-16 mm Hg ya çıkmıştır. İntrafasiküler basıncı 30 mm Hg'ı aşmıştır.

Dr. Yaşar Bilge*, Dr. İ. Hamit Hancı**, Dr. Elif Duman**
* Yrd. Doç.; Ankara Ü. Tıp Fak. Adli Tıp AD
** Uzm.; Ege Ü. Tıp Fak. Adli Tıp AD