Genel Bilgiler
Uyarılmış potansiyeller santral sinir sisteminin başlıca duyu yollarının bütünlüğünü kontrol eden elektrofizyolojik incelemelerdir. Klinikte en çok üç duyu yolu, görme, işitme ve hissetme ile ilgili yollar kontrol edilmektedir. Klinisyen çoğu zaman hastanın muayene bulguları tek başına teşhis koymakta yetersiz kaldığı durumlarda tanıya destek olması amacıyla bu incelemelerden birini veya birkaçını istemektedir.

Görsel Uyarılmış Potansiyeller (VEP); görme yollarının görme sinirinden başlayarak beyin kabuğunda temsil edildiği alana kadar olan bölümünü test eder. Bunun için hasta bir ekran karşısında doktorun önceden belirlediği bir mesafede oturarak genellikle dama tahtası şeklinde hazırlanmış ekranın orta noktasına bakar. İnceleme bu ekranın önceden belirlenen aralıklarla otomatik olarak kayması yani karelerin bu kaymayla birlikte yer değiştirmesi ile başlar. Her kayma ile birlikte göz sinirinde uyartılan ve buradan ilgili beyin kabuğu bölümüne ulaşan bioelektrik potansiyeller, başa takılan elektrodlar yardımıyla toplanır. Toplanan ve ortalaması alınan bu potansiyeller alet yardımı ile büyütülerek görünür hale gelir. Bu inceleme diğer göz kapatılarak her iki göz için ayrı ayrı uygulanır ve yine her iki göz için en az iki kez tekrarlanarak yanıtların rastlantısal şekiller olmadığı gösterilir. İncelemede en çok dama tahtası yöntemi kullanılmakla birlikte aralıklı ışık uyaranı, kayan çubuklar, renkli çubuklar da kullanılmaktadır. İnceleme bebeklere ışık uyaran veren gözlükler yardımıyla uygulanmaktadır. Erişkinlere uygulanan göz muayenesine koopore olamayan bebeklerin görüp görmediği hakkında ciddi yardımları olmaktadır.

Beyinsapı İşitsel Uyarılmış Potansiyeller (BAEP); İşitme yollarının işitme sinirinden başlayarak beynin derin yapılarında ve son olarak ilgili beyin kabuğunda temsil edildiği yere kadar olan bölümünü test eder. İnceleme sırasında hastaya belli frekans aralığında klik ses uyaranı bir kulaktan verilir. Bu sırada saçlı deri üzerinden kayıt yapılır. İncelemede, ilk 10 ms içerisinde bahsedilen beyin yapılarının bazı bölümlerinden kaynaklandığı bilinen ve bu yapılarda bir rahatsızlığı olmayan bireylerde her seferinde aynı şekilde ve aynı aralıklarla tekrarlanan bazı yanıtlar elde edilir. Bu yanıtlar yüksek sayıda tekrarlanarak ortalama bir şekil elde edilir. Bu şekil içerisinde beklenen yanıtlar işaretlenir. Yanıtların zamana göre dağılımları, genlikleri ve şekillerine bakılarak normal değerler ve diğer kulaktan elde edilen değerler ile karşılaştırma yapılır. Aynı işlem diğer kulak için de tekrarlanır.

Somatosensoriyel Uyarılmış Potansiyeller (SEP); Bu incelemede de sinir sistemimizin diğer ikisine göre daha geniş fakat yine de işleve sınırlı bir bölümü kontrol edilir. Burada uyaran kol, bacak, yüz veya vücudun diğer bir alanındaki motor veya duyusal sinirlere ardısıra elektrik uyarısı olarak verilir. Her verilen uyarı karşılığında uyarılan sinirin vücuttaki gidiş yolu üzerinden ve uyaranın sonlandığı beyin bölgesine uyan saçlı deriden belli yanıtlar kaydedilir. Bu yanıtların tekrarlanan uyarılarla ortalaması alınır. Çeşitli işaretlemeler yapılarak yanıtların zamana göre dağılımı, genlikleri ve şekilleri kontrol edilir. Uyarılan sinir yolu üzerinde herhangi bir sorun varsa beklenen yanıt gecikebilir, genliği düşebilir, şekli bozulabilir ve hatta tamamen kaybolabilir.

Motor Uyarılmış Potansiyeller (MEP): Nadiren kullanılan bu incelemede beyine ve omuriliğe stimülatörler yardımı ile verilen uyarıların kaslardaki yanıtları kaydedilir ve yorumlanır. Bu sayede beyinden omuriliğe kadar veya omurilikteki sinir kökünden kaslara kadar olan sinir iletisi incelenebilir. Beyinin veya omuriliğin uyarılması için özel kortikal elektrik stimülatörleri veya manyetik stimülatörler kullanılmaktadır. Kortikal elektrik stimülatörleri daha noktasal ve yüzeyel uyarılar verirler ve daha ağrılıdırlar. Manyetik stimülatörler daha derin, yaygın ve ağrısız uyarı vermektedirler.