Sık görülen üst GİS kanamaları

1. Peptik ülser 2. Özefagus varisleri



Ender görülen üst GİS kanamaları

1. AV malformasyonları 2. Crohn hastalığı 3. Aortoduodenal fistül 4. Hemobilia 5. AİDS’e bağlı GİS kanaması 6. Masif lokalize edilemeyen GİS kanaması 7. Mallory-Weiss 8. Stres gastriti 9. Duodonal perforasyon ve kanama 10. Divertiküler kanamalar 11. Herediter elastodistrofi 12. Herediter hemorajik telenjektazi

Sık görülen üst GİS kanamaları

PEPTİK ÜLSER

• En sık Üst GİS kanaması nedenidir (üst GİS kanaması olan hastaların %50 nedeni P.Ülserdir

• Tüm peptik ülser kanamalarının mortalitesi %5-10’dur.

• Medikal tedavi ile kanama durur ve tekrarlamazsa mortalite %2’dir.(bu durum %70’dir)

• Geri kalan %25’inde kanama tekrarlar ve mortalite %25’e çıkar

• Geri kalan %5’de kanama durmaz ve cerrahi tedavi gerekir ve mortalite %30’a çıkar.



ÜLSERİN TEHLİKELİ SONUÇLARI

Mide Kanaması

Sindirim sistemi kanamalarının en büyük nedeni ülserlerdir. Bazen daha önce hiç mide ağrısı şikayeti olmayan kişilerde bile görülebilir. Bu kişiler "kahve telvesi" renkli bir materyel kusarlar ya da "katran renkli" siyah gaita dışkılarlar. Başka belirti olmadan , gaitasının siyah renkli olduğunu farkeden kişilerin mutlaka bir sağlık kurumuna acil olarak başvurması gereklidir.

Kusma ve siyah renkli feçes olmadan önce aniden fenalık gelmesi , soğuk soğuk terleme halinde üst gastrointestinal kanamadan kuşkulanılmalıdır.



OKÜLT GASTROİNTESTİNAL KANAMALAR

Bu deyim anemi halsizlik gibi yan semptomlarla kendini belli eden, gaytada gizli kan deneyleri pozitif olan kanama türü anlatılmak istenir. Hastanın kendisi çoğu zaman hastalığın farkında değildir. Kroniktir, zaman zaman aktivasyon gösterir. En belirgin bulgu kronik anemidir. Tespitte en yararlı test gaytada gizli kan bakılmasıdır (en az üç gün demirsiz diyet).

Ayırıcı tanı

• Yapılan çalışmalarda gastroskopi yardımıyla %53 vakada kesin tanı koyma olasılığı olduğu gösterilmiş. • Kalan %47’lik grupta kanamanın gözle görülme olasılığı yoktur denebilir.

• Kesin tanı konulabilen grupta gastroskopiyle tanı koyma olasılığı %67 iken kolonoskopi ile %49’dur.

• Kanamaya neden olarak saptanan lezyonlar

1. Hiperasiditeyle giden ülserli lezyon 2. Kolorektal adenom-adenokarsinom 3. Anjiodisplaziler şeklinde sıralanabilir.

Tanı yöntemleri

• Enteroskopi • İnce barsak baryum pasajı • Çift kontraslı grafi • Visseral anjiografi

Tedavi

Transfüzyon gereksinimi doğurmayan akut kanamalarda nispeten yavaş yürütülen tedavi programı tercih edilir ve bu hastalar izleme süreci içerisinde birkaç kez araştımaya alınabilir. Bu dönemde dikkat edilecek bir diğer nokta ise NSAİD ların sessiz seyreden küçük neoplazileri kanatabileceğidir. Tansfüzyon gerektirecek kadar yoğun kanayan, seyrini değiştiren okült kanamalarda laparoskopi, laparotomi hatta ameliyat sırasında endoskopi gündeme alınmalıdır.



MASİF GASTROİNTESTİNAL KANAMALAR

Masif gastrointestinal kanama deyimi, hastaların kanamaya ait açık şikayetlerle kendini belli eden ve bunların dışında hekim tarafından objektif olarak özgün bulgularla tespit edilebilen, çoğu kez hipovolemik şokla seyreden durumları ifade etmek için kullanılır. Semptomlar Hematemez: Üst GİS kanamalarda taze parlak kırmızı renkte veya midede biriken kan midede kalış süresine bağlı olarak hipoklorik asit etkisiyle bozunuma uğrar ve kahve telvesi rengini alır. Kahve telvesi şeklinde kanama nispeten yavaş olur. Melana: Kısmen hazma uğrayarak rengi siyaha dönen kan elemanları ve dışkı birlikteliğidir. Kötü kokulu siyah katrana benzer. Melana oluşabilmesi için en az 50 ml kanama olması gerekir. Daha çok üst GİS kanamasında oluşur. 1000 cc’lik kanamada melena 5 gün devam eder. Hematemez yada melenadan sonra 21 gün gaytada gizli kan testi (+) olur. Hematokezya: Parlak kırmızı renkte olan gayta yada gaytayla karışık kan genelde alt GİS kanamasına delalet eder. Ancak üst GİS’den olan masif kanamalarda da görülebilir.

Ayırıcı tanı:: • Leiomiyoma • Lipoma • Lenfoma • HIV Kanama yerinin belirlenmesi • Hematemez melana bulgusu dikkati üst GİS’e çeker. Bu durumda endoskopi büyük olasılıkla tanıyı koydurur. Aksi takdirde anjiografi endikasyonu vardır. • Hematokezya genelde alt GİS kanamasını gösteren bazı durumlarda üst GİS’e de ait olabilir. Bunun için ikinci bir kolonoskopiden önce mide lavajı ve gastroduodenoskopi yapılmalıdır. • Tam kanamazsa radyoizotopla işaretlenmiş eritrositlerle sintigrafi yapılır. Kanama vital bulguları bozuyorsa, hastanın hemodinamik stabilitesini bozuyorsa sintigrafiden vazgeçip direkt anjiografi yapılmalıdır. • Aralıklarla kanayan ve sık transfüzyon gerektiren vakalarda cerrahi enteroskopi endikasyonu vardır. Cerrahi enteroskopi beraberinde laparatomiyide gerektirir. Öncelikle tümör ekarte edilmelidir. Varsa usulünce rezeke yoksa apendektomi yapılır. Güdükten bir kolonoskopla rektum ve anüse kadar gidilir. Daha sonra pediatrik bir kolonoskopla ileoçekal valften ileum proksimaline kadar gidilebildiği kadar gidilir ve ulaşılan yer ipekle belirlenerek buradan çok küçük bir enterostomi yapılır ve kolonoskop buradan tekrar girilir ve büyük ihtimalle trietz’a kadar gelinir. Kanama odağı saptanamadıysa birde ağızdan gastroduodenoskopla girilerek kontrol edilir. Bu işlemlerde özellikle ampullaya , duodenum 2. ve 3. kısmına özel dikkat sarf edilmelidir.