ilk yardım

Çocuklarda ve işçilerde sıkça rastlanabilir. Açık havada oynayan çocuklarda bitki parçaları ya da toprak taneleri, metal kesimi, düzeltilmesi, sıva işinde çalışan işçilerde ise metal ve sıva parçacıkları göze kaçar.

Gözde yanma, batma, sulanma, kaşıntı ve ovmaya bağlı kızarıklık görülür. Hatalı müdahaleler göze zarar verir ve yabancı cismin çıkarılması da güçleşir. İlkyardımcı, kişinin gözlerini ovmasını önlemeli bol suyla yıkandıktan sonra gözlerini kapattırıp cismin gözyaşı ile çıkmasını beklemelidir. Bu olmuyor ve cisim gözle görülebiliyorsa temiz bir bez parçasının kenarı ile alınabilir. Çıkartma işleminden pamuk kullanılmaz. Yabancı cisim yine çıkmıyorsa kişi nakledilir.

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Doğuştan ya da sonradan ortaya çıkabilen, bir grup beyin hücresinin düzensiz emirler üreterek beyinin çalışmasını geçici olarak bozması ile oluşan bir durumdur.

Bilinç kaybı, idrar kaçırma, çenenin kilitlenmesi, adalelerde kasılmalar görülür. Nöbet sırasında solunumda bozularak ağızdan köpüklü tükürük akar.

Kendiliğinden düzelene kadar kişinin dilini ısırması ve başını bir yere çarpması engellenir. Bu amaçla dişler arasına rulo yapılmış bir kumaş parçası ya da mendil konur. Baş iki el ile kontrol altına alınır, altına yumuşak destekler konur. Nöbetin sonlandığı görülünce hasta nakledilir.

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Elektrikle çarpılmak için akımın vücuttan geçerek + ve - kutuplar arasındaki devreyi tamamlaması gerekir. Pil, batarya, ve akümülatörler doğru akım üretirler. Doğru akım 20-30 volttan sonra çarpılma hissi vermekte ancak tahribat yapmamaktadır. Pil ve oto aküsü ile çarpılmak olası değildir. 30 volt üstü doğru akım (DC) kaynakları tehlikelidir.

Evde kullanılan elektrik alternatif akım (AC) tipindedir. Alternatif akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir, tahribat yapmaz. 20 volt üstü tehlikeli sayılabilir. Elektriğe temas eden noktalar arası mesafe kısa ise arada kalan doku şiddetle ısınır ve yanar. Yanık, elektrik akımının kuvvetine bağlı olarak artar.

Alternatif akım, kalp üzerinden geçecek olursa, kalbin sinirsel ileti sistemini bozar, kalp durur.

Allternatif akımla çarpılma çok kolaydır. Prizdeki aktif kutba değildiğinde, vücut devreyi tamamlamak için yere basan ayakları kullanır.

Su, elektrik akımını iyi iletir. Kuruyken iletken olmayan tahta, plastik gibi maddeler ıslanınca iletken olurlar.

Bir eklemi meydana getiren kemiklerden birinin, bir dış etki sonucu normalde bulunduğu yerden ayrılmasına çıkık denir. Eklem bağlarının normalde izin vermeyeceği bir harekete zorlanan kemik bağları, aralayarak ya da yırtarak yerinden uzaklaşır.

- Eklemin ve vücut uzantısının görünümünde bozukluk

- Ağrı nedeniyle kısıtlanmış ya da tamamen ortadan kalkmış hareket

- Hassasiyet ve şişlik görülmesi çıkık düşündürmelidir.

Çıkmış bir kemiği, eklem boşluğuna ancak yetkili ve deneyimli bir kişi yeniden yerleştirebilir. Yetkisiz kişilerce yapılan denemeler ise damar-sinir sıkışmalarına, eklem bağlarının düzelemeyecek ölçüde tahrip olmasına, sık sık çıkığın tekrar etmesine (alışkanlık çıkığı) neden olabilir. İlkyardımcın görevi, yetkili ve deneyimli bir sağlıkçıya ulaşana kadar çıkık eklem bölgesini hareketsiz hale getirmektir. Bu amaçla askı, atel ve sargı uygulamaları yapılır

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Çocuklarda görülebilir. Buruna sivri, uzun cisimler sokmamak gerekir. Yabancı cismin olduğu tarafın karşısındaki burun köküne bastırılarak kişi sümkürtülür. Başarılı olunamazsa kişi nakledilir.

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Kırık, kemik dokusunun sürekliliğinin tümüyle bozulmasıdır. Kırıklar çoğu zaman şiddetli ve ani düşüşler, araba kazaları gibi travmatik olaylar sonucu meydana gelir. Bir de travma olmaksızın ya da önemsiz bir olay sonucu ortaya çıkan kırıklar vardır. Bunlar, kemiklerin gereği kadar dayanıklı olmamasından kaynaklanır. Raşitizm, osteoporoz (kemik dokusunun yoğunluğunun azalması), osteomiyelit (kemik sert. dokusu ve iliği iltihabı), kemik veremi, birincil ya da ikincil kemik tümörleri gibi kemik yapısında zayıflamaya ya da erimeye yol açan hastalıklar bu tür kırıklara yol açabilir. Tek bir bölgeyle sınırlı kırık olguları bile tüm vücudu kapsayan bir tehlike yaratabilir. Bünyeye göre de değişebilen bu tehlikelerin en önemlileri yağ tıkaçları(emboli) ya da aşırı kanamaya bağlı hipovolemik (dolaşımdaki kan hacminin azalmasına bağlı) şoktur. Bu yüzden hastanın yalnızca kırık bölgesiyle değil, genel durumuyla da ilgilenmek gerekir.

Açık ve Kapalı kırıklar

Yaşam için gerekli temiz havanın alınıp kirli hava olarak geri atılmasına solunum, çeşitli nedenlerle solunum durması haline de boğulma denir.

Boğulma aşağıdaki durumlarda gerçekleşebilir:

-Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi, yabancı cisim, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması veya solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir.
-Çeşitli zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral sinir sisteminin çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar v.b. nedenlerle solunum yavaşlayabilir veya durabilir.
-Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir.
-Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir.

Boğulma belirtileri, boğulmanın derece ve şiddetine göre ikiye ayrılırlar.

a. İlk Safhada Görülenler
-Baş dönmesi ve halsizlik,
-Nefes darlığı, -Nabız sayısının artması,
-Kısmi bilinç kaybı, -Boyun damarlarında şişme,
-Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması.

b. Sonraki Safhada Görülenler

Boğaza takılan yabancı cisim, elle ulaşılabiliyorsa elle çıkarılır. Aksi takdirde çocuksa baş aşağı tutularak, büyükçe iki kürek kemiği arasına vurularak yardım edilir.

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Beyine giden kan miktarının azalması sonucu, beş duyu organından gelen uyarılara geçici olarak cevap verememe haline bilinç kaybı, ya da bayılma denir. Bu durumdaki bir kişi, sözle ya da dokunarak kendisine ulaşmaya çalışan ilkyardımcıya cevap veremez, ancak, ağrı yaratan bir uyarana refleks karşılık verir.

Basit bayılmalar genellikle uzun süren açlıklar, ağır yorgunluk, uykusuzluk, ani korku ya da acılar sonucu olarak ortaya çıkar.

Bu durumdaki bir kazazedeye ağızdan yiyecek, içecek verilmez, giysileri rahatlatılır, ayakları yukarıya kaldırılır, kusma olabileceği için yan güvenli pozisyonda tutulur. Kendine gelmeye başlayan kazazede hemen ayağa kaldırılıp, yürümeye zorlanmamalıdır.

Ankara Tabip Odası İlkyardım Eğitimi Komisyonu İlkyardım Eğitimi Kursu Ders Notlarından Alınmışır.

Elektrik çarpması, yüksek veya düşük voltajlı elektrik ile temas sonucu ya da yıldırım çarpmaları ile meydana gelebilir.



Günlük hayatta evlerimizdeki prizler ve elektrikli ev aletleri elektrik çarpmalarının sebebi olabilirler. Ev içinde kullanılan elektrik akımı 220 voltluktur yine de ölümcül sonuçlara yol açabilirler. Evdeki elektrik çarpmalarının çoğu yanlış bağlanmış elektrikli aletlerden veya bunların dikkatsiz kullanılmasından olur. Ayrıca küçük çocukların elektrik kablosunu ağızlarına koymaları,prizlere parmaklarını sokmaları ile de elektrik çarpmaları meydana gelir. Ev dışındaki elektrik çarpmaları ise çoğunlukla kopmuş bir yüksek gerilim hattıyla kazayla temas sonucu, kazı çalışması sırasında bir inşaat işçisinin kazayla hat ile teması sonucu oluşur. Bazı trafik kazalarında elektrik direğine çarpmış bir arabanın üzerinde kopmuş bir elektrik kablosu ciddi tehlike yaratabilir. Yüksek gerilim hatlarında 100.000 voltluk elektrik akımı olabilir. Yıldırım çarpmaları ise elektrik çarpmalarının özel bir şeklidir.

Dalış Kazaları:

§ İki türü vardır. Barotravma (basınç hasarları) ve dekompresyon hastalığı. Değişen basınç ve kan gazlarının kimyasında değişiklikle meydana gelir. Skuba ve serbest tüpsüz dalışlarda farklı hastalıklar oluşabilir.

§ Birimler: Basınç mmhg veya psi (birim-alana düşen pound) ile ölçülür. Deniz seviyesi 1atmosfer basınç 760 mmhg veya 14.7 psi dir. Daldıkça her 33 ft de 1 atmosfer basınç yükselir.

§ Barotravma : Sık olarak tüpsüz dalışlarda ortaya çıkar. Vucüt üstünde artan basınç ile kulaklar, akciğerler ve solunum yolları en çok hasar görürler. 5 metrelik bir dalışta dahi sağlam kulak zarı hasar görebilir. Dalış ve çıkışta basınç ayarlaması yapamıyanlarda, panik çıkışlarda hasar daha fazladır. Sinüslerde ve burunda kanama, kulak zarı yırtılması ve en tehlikeli olanı pnömotorakstır (akciğerlerin yırtılması). Pnömotoraks hızlı-panik çıkışta akciğerdeki havanın da tutulması ile meydana gelir. Kişide işitme bozuklukları, baş dönmesi, bulantı, kusma, burun kanaması, öksürük ve solunum sıkıntısı, göğüs ağrısı varsa barotravmadan kuşkulanmalıdır.

(CPR) KARDİYO- PULMONER RESİSÜTASYON

*CPR ani kalp ve solunum durması durumunda, daha ileri yaşam destegi sağlanıncaya kadar yapılacak aktivitedir.

*Kardiyo-pulmoner Resisütasyon (CPR) ani ölüm durumunda yapılmaktadır.

ANİ ÖLÜME NEDEN OLAN FAKTÖRLER

* Ventriküler fibrilasyon

* Elektrik çarpması

* Suda boğulma

* İlaç reaksiyonları

* Gaz - dumanla boğulma

* Travma

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ İÇERİKLERİ

*Solunum kaybında solunumu sağlamak

* Kalp durmasında göğüs masajı yapmak

* VF ve VT’ de defibrilasyon uygulamak

* Yabancı cisimleri tanımak ve çıkartmak

* Kalp krizi ve felç geçiren hastaya erken tanı koymak

ZAMAN KRİTİKTİR

* 0-1 dakika ; prognoz iyi , kardiyak irritabilite olabilir.

* 0-4 dakika ; Geri dönüşsüz beyin hasarı beklenmez

* 4-6 dakika ; Beyin hasarı görülebilir

* 6-10 dakika ; Beyin hasarı olasılığı yüksek

* 10 dakika ; İrreversible beyin hasarı

CPR’da HIZ ÖNEMLİDİR !!!

*Arrestten sonra ilk 4 dakika içinde CPR’ a başlandığında yaşam şansı %7

CPR’a BAŞLAMAK ?

*** SOLUNUMU DURMUŞ VE NABIZSIZ tüm hastalar için, kontrendike bir durum olmadğığ sürece başlanır.

DİKKAT !!!

Göztaşı olarak da bilinir. Mavi ve kokusuz bir maddedir. Yoğunluğu : 1.02 g/cm3. Suda tamamen çözünür.

Sağlık Etkileri

Yanlışlıkla içildiğinde veya yutulduğunda : mide ağrısı, kusma, ishal, kan basıncında düşme (hipotansiyon), çarpıntı, asidoz, bayılma şikayetleri ortaya çıkabilir. Kısa süre içerisinde ölüm meydana gelir.

Göze temas ettiğinde korneada hasar meydana gelebilir.

Cilde temas ettiğinde hafif irritasyona neden olabilir.

Solunduğunda : solunum yollarında irritasyon, öksürük, nefes darlığı meydana gelir. Çok miktarda solunmuşsa metal-dumanı ateşi denilen durum meydana gelir.

İlk yardım

Yutulduğunda : Çok miktarda su içirilir ve kusturulur. Hekim çağrılır.

Göze temas durumunda : göz kapakları genişçe açılarak bol temiz su ile yıkanır.

Cilde temas durumunda : temas eden yer bol su ile yıkanır.

Tüm bakırlı bileşikler, sudaki her tür canlı için zehirlidirler. Bakır iyonları ; balıkları, algleri, protozoa ve bakterileri 1mg/Litre.nin altındaki dozlarda öldürürler. İstiridye, midye gibi kabuklu deniz hayvanları da 12 saat süreyle 0.1-0.55 mg/Litre bakır iyonlarına maruz kaldıklarında ölürler.

Acil ve İlk Yardım