Bevliye

Testislerin daha çok viral daha az da bakteriyel infeksiyonudur. Mikroorganizmalar testislere kan yoluyla ulaşır.

Orşit, testislerin iltihaplanmasıdır. Orşitin en çok görülen sebebi muhtemelen kabakulaktır. Ancak, prostat veya epididim enfeksiyonlarına da bağlı olabilir. Orşit pek sık görülmeyen birçok hastalığın yan etkileri arasında olabilir.

Belirtiler

- Skrotumda ağrı;

- Genellikle skrotumun sadece tek tarafında şişlik;

- Skrotumda bir ağırlık hissi.

Viral orşitlerde en sık karşılaşılan etken kabakulaktır. Daha az oranda Koksaki B virusu da orşite neden olabilir. Bakteriyel orşit oldukça seyrek gösterilen bir tablo olup genellikle epididimitle birliktedir ve etyolojileri aynıdır. Seyrek olarak B.mellitensis, M.tuberculosis T.pallidum, riketsiyalar, parazitler ve mantarlar da orşite neden olabilir.

Kabakulak orşitinde testislerdeki ağrı ve şişlik parotit başlangıcından 4-6 gün sonra başlar,vakaların %70’i tek taraflıdır. Klinik tablo bazen sadece ağrı ve şişlikle sınırlı iken bazı vakalarda da ateş bulantı, kusma tabloya eşlik edebilir. Hafif vakalar bir ağır vakalar 3-4 haftada iyileşir.

Erkek mesane kanseri olması riski kadınlardan üç kat daha fazladır. Amerika da her yıl yaklaşık kırk bin yeni mesane kanseri olayı teşhis edilir ve onbeş binden fazla ölümün nedeni bu hastalıktır. Mesane kanseri kırk yaşın altındakilerde nadiren görülür. Bunun en azından çevresel faktörlerle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu hastalık sigara içenlerde boya, kimya ve lastik sanayiinde çalışan işçilerde daha fazla görülür.

Belirtiler

-İdrarda kan;

-Pelvik sancı (ön ve yanlardaki kalça kemiklerinde sancı);

-İdrar yapmada zorluk;

Teşhis

En sık görülen ilk belirti, ağrı ya da başka bir rahatsızlık olmaksızın, idrarda kan bulunmasıdır. Sık yapılan bir teşhis hatası, idrardaki bu kanın mesane iltihabına bağlanmasıdır. Eğer mesane kanserini düşündüren şikayetleriniz varsa, doktorunuz kanserli hücreleri saptamak üzere idrar tahlili yaptıracaktır. IVP denilen özel bir böbrek röntgeni çekilebilir ve doktorun mesanenin içini görebilmesi için, sistoskopi yapılacaktır. Sistoskopi sırasında, habis hücreler açısından mikroskop altında incelenmek üzere, mesane duvarından parça alınır.

C.trachomatis’in L1,2,3 serotipleri ile oluşturulur. Erkeklerde kadınlara göre daha sıktır. Diğer CTBH serotiplerine rağmen lokalize kalmayan, özellikleri lenfoid dokuyu tutmakla birlikte sistemik hastalık tablosuna da neden olurlar. Cinsel temas yolu ile alındıktan sonra 1-4 haftalık kuluçka süresinden sonra iki farklı sendrom halinde ortaya çıkar;

a) İnguinal Sendrom: Hastalığın başlangıç dönemidir. Bu tabloya, erkeklerde baskın klinik form olmakla birlikte, kadınların pek azında tanık olunur. Ateş, baş ve adele ağrıları eşliğinde genital bölgede, erkekte genellikle peniste; ağrısız, ülseratif bir papül gelişir, çabuk iyileşir. Kadında ise ilk lezyon genelde vajinadadır ve tablo siliktir. Ancak burada sınırlanamayan etken, ilk lezyondan 1-4 hafta sonra inguinal lenf nodlarına yerleşerek genelde tek taraflı bubonların gelişimine yol açar. Lenf nodları ağrılıdır. Tedavi edilmezse spontan olarak geriler ya da cilde açılırlar.

b) Genito-anorektal Sendrom: Genellikle ilk dönemin oldukça silik geçtiği kadınlarda ve eşcinsellerde sık görülen tablodur. Etken lenfatiklerle rektuma ulaşır ve anal kanama, pürülan akıntı görülmeye başlanır.

Çocukları olmayan çiftlerin yaklaşık %40 ’sinde problem erkekten kaynaklanmaktadır. Erkek infertilitesi tedavisinde son 7-8 yıl içinde uygulanan teknikler ile hızlı bir ilerleme kaydedilmiştir. Erkekte kısırlıkla ilgili sorunlar çok büyük bir çoğunlukla yapılan sperm tahlilinden anlaşılabilirse de, bazı durumlarda özel tetkikler gerekebilmektedir.Özellikle mikroenjeksiyon tekniği erkeğe ait birçok infertilite faktörüne çözüm getirmektedir.

Erkek kısırlığının sebepleri nelerdir?

* Erkek kısırlığı çok çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilir. Hormonal nedenler, genetik-ailevi nedenler, geçirilmiş iltihabi hastalıklar, geçirilmiş ameliyatlar, doğumsal anormallikler, çevresel- kimyasal etkenler sık gözlenmektedir. Beynin alt kısmında bulunan hipofiz bezi FSH ve LH hormonlarını salgılamaktadır. Bu hormonlar testislerden sperm üretimini ve erkeklik hormonu olan testosteronun salgılanmasını uyarır. Bu hormonlara ait bozukluklar sperm üretimini de bozabilmektedir.

Her beş kadından biri hayatının herhangi bir döneminde idrar yolu enfeksiyonuna (İYE) yakalanır.

Bu kadınlardan dörtte biri de 18 ay içinde yeni bir İYE atağı geçirir. İdrar yolu enfeksiyonları hafif ve kolay tedavi edilebilen hastalıklar olmasına rağmen, ihmal edildiğinde böbreklere kadar uzanabilir ve kalıcı hasarlar bırakabilir. İdrar Yolu enfeksiyonu geçirmiş olan kişiler bunun oldukça ağrılı bir durum olduğunu bilirler. Aniden gelen idrar hissi kişiyi gece yataktan kaldıracak kadar kuvvetli olabilir. Apar topar tuvalete gidildiğinde sadece birkaç damla idrar yapmak bu esnada da şiddetli yanma hissetmek hiç de hoş olmayan bir durumdur. Zaman zaman idrarda kan görülmesi de çoğu zaman kişiyi oldukça endişelendirir. İdrarın koyu, bulanık ve kötü kokulu olması kişinin moralini oldukça bozar.

Kişiyi korkutan bu tür belirtiler eğer tedavi edilmez ise enfeksiyonun böbreklere kadar yayılmasına ve kalıcı, hatta zaman zaman hayatı tehdit edici komplikasyonlara neden olabilir.

Doğumdan önce testisler erkek bebeğin karnında gelişir. Genellikle skrotum içindeki yerlerine doğumdan bir ay önce inerler. Erkek bebeklerin küçük bir yüzdesi bir veya her iki testisi skrotuma inmemiş olarak doğar.

Belirtiler : Skrotum içinde iki yerine tek testis bulunması.

Bu bebeklerin çoğunda testisler, birkaç yıl içinde hiçbir tıbbi müdahale olmaksızın, kendiliklerinden skrotumun içine inerler. Bazı yakalarda ise ilaç veya ameliyat gerekebilir. 5 yaşına kadar inmemiş olan testis ilerideki hayatında kısır hale gelir.

Teşhis için geniş bir çalışma gerektiren, daha az rastlanan bir takım nedenler de olabilir. Bazen her iki tesis de aşağıda olduğu halde biri diğerinden daha küçüktür.

Teşhis

Doktor, skrotumu muayene ederek, testisin eksikliğini veya iyi gelişmemiş olduğunu anlayabilir. Durumu düzeltmek için gerekenleri yapmadan önce başka testler de gerekebilir.

Evli çiftlerin 1 yıl korunmasız ve düzenli birlikteliklerine rağmen gebelik elde edememelerine infertilite ( kısırlık ) denir. Hiç gebelik oluşmamışsa bu çift primer infertil olarak tanımlanır. Evli çiftlerin 1 yıl içinde %80-85 inde gebelik olur. Olmazsa olası bir kısırlık varsayılır. Kısırlık problemli çiftlerin yaklaşık % 5 inde erkek sebebli, % 5 inde kadın sebebli ve yaklaşık % 5 inde ise hem erkek hem kadın sebebli infertilite vardır. İnfertilite araştırmasında çifti birlikte değerlendirmek gereklidir.

Bu konuda erkek sebepli infertilite anlatılacaktır.

ERKEK ÜREME FİZYOLOJİSİ

BEYİN-TESTİS HORMONAL İLİŞKİ

Beyinde hipofiz denilen bir bezden LH ile FSH isimli üreme ile ilgili iki hormon salgılanır. Bunlar yumurtadaki Leydig ve Sertoli hücrelerindeki özel alıcılara bağlanır.

TESTİS

Sık sık aniden gelen ve bazen tuvalete yetişemeyecek kadar sıkıştıran, idrara çıkma ihtiyacı hissediliyorsa, nedeni mesane hassasiyeti irritabl mesane; zaman zaman kasılmaları kontrol edilemeyen mesane olabilir. Bazen durumun sorumlusu bir enfeksiyondur. Ama genellikle mesane kronik olarak iltihaplanmış gibi bir görünüm yerse de neden belirsizdir. Bu rahatsızlık bezdirici olsa da tehlikeli değildir. Mesane iltihabından farklı olarak düşünülmelidir.

Belirtiler

- Ani ve bazen kontrol edilemeyen idrara çıkma ihtiyacı;

- Geceleri sık sık idrara çıkma ihtiyacı.

Teşhis

Doktor laboratuvarda incelemek üzere idrar örneği alır. İdrar yaparken özel bir röntgen filmi alınabilir (Bir boşaltma sistogramı). Ucu ışıklı ince bir boruyu uretra yoluyla mesaneye sokarak sistoskopi yapmak da bir başka olasılıktır.

İlaç Tedavisi

Enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotikler kullanılır. İmipramin veya kalsiyum kanal blokerleri mesanenin kasılmasını sağlayan kasları gevşetip rahatlatabilir. Başka ilaçlar da kasılmaları kontrol eden sinirlerin aktivitesini yavaşlatabilir.

Su, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu yaşamsal açıdan en önemli maddedir. Vücudun çeşitli işlevlerini sürdürmesini sağlayan temel kimyasal reaksiyonlarda önemli rol oynar. Bu kimyasal reaksiyonlarda ortaya çıkan yan ürünlerin birçoğu, böbreklerde işlenerek "idrar" denilen sıvıya dönüştürülür ve idrar yolları aracılığıyla vücuttan atılır.

Üriner sistemin normal işlevi, idrar yollarındaki yapısal anormallikler ya da hastalık nedeniyle bozulabilir. Örneğin mikroplar, üriner sistemin normal çalışmasını engelleyen bir enfeksiyona yol açabilir. İdrar yolu enfeksiyonundan kuşkulandığınızda ya da üriner sistemle ilgili bir sorununuz olduğunu düşündüğünüzde, test yapması ve uygun bir tedavi önermesi için doktorunuza başvurmalısınız. Eğer tedavi edilmezse, idrar yolundaki bir enfeksiyon, daha ciddi, hatta yaşamı tehdit eden sorunlara ve idrar yollarında kalıcı hasara neden olabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu, üriner sistemde başlayan bir enfeksiyondur. Bu sistemi, böbrekler, mesane, üreter ve üretra oluşturur. Üriner sistemin herhangi bir parçası enfekte olabilir. Kadınların idrar yolu enfeksiyonu kapma olasılığı erkeklerinkinden daha fazladır.

Enuresis, işeme kontrolünün olması gereken bir yaşta istemsiz ve uygunsuz olarak gece idrar kaçırmadır. Beş yaşının üzerindeki çocuklarda haftada iki veya daha fazla yatak ıslatma olayıdır.

5 yaşından önceki idrar kaçırmalar bu sınıfa dahil değildir. Çünkü çocukta ancak beş yaşına kadar idrar yapma fonksiyonu gelişir.

İdrar kaçırma olayı %85 sadece gece, %15 te gece veya gündüz olur. Bazı vakaların %10-%25 arasında büyük tuvaletini kaçırır. Bu durum genellikle psikolojik bir hastalığı gösterir.

Beş yaşını geçtikçe oran hızla azalır. 10 yaşında bu oran %5 e, 15 yaşında ise %1 e düşer. Evlenip idrar kaçıranlar bile görülebilir. Erkeklerde kızlara göre %75 oranında daha fazladır.

Nedenleri:

Gece idrar kaçırma bir hastalık olmayıp hastalık belirtisi olduğundan nedenleri çok fazladır.

1-Norojenik gelişmenin gecikmesi: Çocuklarda bedeni ve ruhi gelişme yanında norojenik gelişmede vardır.Mesane kontrolü bazen gecikebilir.

Hidrosel testisleri çevreleyen zarlar içinde sıvı birikimi sonucu oluşan bir veya iki torbanın şişmesidir.

Yeni doğmuş bebeklerde yaygın olarak görülür. Anne karnında bebeğin oluşumu esnasında karın bölgesinden torbalarına doğru bir kanal uzanır ve bu kanalda ilerleyen testisler torbalara doğru indikten sonra bu kanalın karın ile bağlantısı kesilir. Bazı durumlarda bu kanal kapanmaz. Açıklık küçük ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek torbalarda ve testis çevresinde şişliğe neden olur. Bu durum hidrosel olarak adlandırılır. Açıklığın büyük olması durumunda ise bu açıklıktan karın içi organları sarkarak fıtık oluşturabilir.

Ayrıca torbalara uygulanan travma, testis ve epididim iltihapları sonucuda hidrosel oluşabilir. Bu tipi erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda görülür.

Hidroseller normal olarak doğumdan sonraki birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu sebeple 2-3 yaşından önce ameliyata gerek görülmez.

Genellikle acısız bir veya iki torbadaki şişlik en önemli belirtisidir.

Hastanede alınan mikroorganizmalara bağlı olarak gelişen infeksiyonlardır. Hastanın hastaneye yattığında inkübasyon döneminde olduğu ya da belirti ve bulguları saptanan infeksiyonlar hastane infeksiyonu (Hİ) olarak kabul edilmez. Buna karşılık hastanın taburculuğundan sonra ortaya çıksa da infeksiyonun inkübasyon süresinin başlangıcı hastanede yattığı döneme uyuyor ise hastane infeksiyonu kabul edilir.

Hastane infeksiyonları genellikle hasta hastaneye yattıktan 48-72 saat sonra ile taburcu olduktan sonraki 10 gün içinde gelişir. Değişik çalışmalarda, yatan hastaların %3-14’ünde Hİ geliştiğini göstermiştir. Hastane infeksiyonları üç nedenle büyük önem taşımaktadır.

a) İnfeksiyonların mortalite ve morbiditesi çok yüksektir.
b) Bazı temel uygulamalarla %20-30’u önlenebilir.
c) Ekonomik yükleri çok yüksektir.Ülkemizde yapılan çeşitli çalışmalarda yatış süresini ortalama iki hafta uzattığı ve hasta başına yaklaşık 1500 amerikan doları ek maliyete neden olduğu saptanmıştır.

Hastane infeksiyonları endemik ve epidemik olmak üzere iki ana grupta incelenebilir.

Neisseria gonorrhoea ya da Gonokok olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu idrar yolları, rahim , bartholin bezleri ,rektum ve boğaz ya da göz (konjonktiva) mukozalarını etkileyen en sık rastlanılan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biridir. Halk arasında belsoğukluğu hastalığı olarak da bilinmektedir. Gonore ayrıca deri ve eklemleri de tutabilir,kadınlarda kısırlığa neden olabilmektedir. Kadınların % 80'inden fazlası asemptomatik kalır, yani hiçbir belirti olmamaktadır.

Bel soğukluğu nasıl bulaşır?

Gonore (bel soğukluğu ) vajinal ve anal cinsel ilişkilerle bulaşmaktadır. Ayrıca oral ilişki sırasında da bulaştığı bilinmektedir.

Bel soğukluğu belirtileri nelerdir?

* Kötü kokulu,sarı- yeşil renkte akıntı,bazen kanlı akıntı
* İdrarda yanma ,koku
* Kaşıntı,özelikle makata yayılan kaşıntı
* Kasıklarda yaygın, batar tarzda ağrı
* Bartholin absesi ve bartholin enfeksiyonu
* Gezici tipte eklem ağrıları

Gonore (bel soğukluğu) tanısı nasıl konur?

Epidemiyoloji:erişkin travmalarının %2-5’inde GÜS travması bulunur. En çok neden künt travmadır. GÜS travmalı %80 hastada olaya böbrekte karışır. %10 vakada mesane yaralanır. Üreteral yaralanma nadirdir ve sıklıkla penetran travmayla ilgilidir.

Klinik yaklaşım:renal sistem yaralanmalarındanadiren acil girişim gerekir. GÜS yaralanmalarının geç araştırılması hayatı tehdit edebilir. Sekonder bakıda perinede değerlendirilmelidir. İç çamaşırında kan görülmesi önemli bir bulgudur. Perineal laserasyon hastalarda gluteuslara doğru ilerliyorsa açık pelvis fraktürü işaretidir. Muayenede sfinkter tonüs, rektal muayene, prostat pozisyonu, kan varsa not edilmelidir. RT’de prostatın çamur kıvamında ve yüksekte hissedilmesi membranous üretranın bozukluğuna işaret eder. Laserasyon ve hematoma bakılır. Daha sonra skrotum kontrol edilir. Laserasyon ve hematoma bakılır. Kadınlarda labialarda laserasyon ve hematom inspeksiyonu yapılır. Travmaya ait işaret varsa bimanuel vaginal muayene gereklidir.

Halk arasında gece işemesi olarak bilinen, tıbbi adıyla Enürezis Nokturna dünyada olduğu gibi ülkemizde de sık görülen bir sorundur. Aşağıda bu konuyla ilgili kısa bir bilgi sunulmuştur.

Enürezis Nokturna (EN) 5 yaşından büyük çocuklarda geceleri tıbbi bir neden olmaksızın yinelenen idrar kaçırmalarıdır. Sağlıklı çocuklar da uyku öncesi aşırı sıvı aldıklarında gece idrar kaçırabilirler. EN’dan bahsedebilmek için idrar kaçırma sıklığının ard arda gelen 3 ayda haftada 2 kereden fazla olması veya idrar kaçırmanın sıkıntı verici ya da işlevselliği (örn. okulda) bozucu etkilerinin olması gereklidir.

İdrar kaçırma sadece gündüzleri de olabilir (Enürezis Diürna). Bir de hem gece hem gündüz olan tipi vardır.

Enüretik çocukların %80’i mesane kontrollerini hiç kazanmamışlardır, bir başka deyişle bebekliklerinden beri idrar kaçırmaktadırlar (Birincil EN). Kalan %20’si ise idrar kaçırma sorunlarının olmadığı bir dönem (en az 1 yıl) sonrasında idrar kaçırmaya başlarlar (İkincil EN).