Üroloji

Böbrek taşları en sık görülen ve ağrıya neden olan böbrek rahatsızlıklarından biridir. Erkeklerin 10%’unda ve bayanların 3%’ünde hayatlarının bir döneminde böbrek taşı oluşur. Ve bunların çoğunda , başka taş gelişimi ihtimali yüksek olduğu için , hastalık kronik bir hal alır.

Her biri yumruk büyüklüğünde olan böbrekler vücudun yan-arka kısımlarında yerleşmiş organlardır. Mesaneye üreter adı verilen dar tüplerle bağlanmışlardır. Böbrekler kanı süzen , faydalı maddeleri tekrar vücuda geri alan , zararlı maddelerin idrarla atılımını sağlayan filtrelerdir. Böbrekten atılan idrar mesanede toplanır ve üretra adı verilen kanalla vücuttan dışarı atılır.

Böbrek taşları , çeşitli minerallerin ve başka maddelerin böbrekte toplanıp, katı parçacıklar halinde çökmesi sonucu oluşur. Normal koşullarda idrarda bulunan çeşitli kimyasallar bu çökmeyi engeller. Fakat bazı durumlarda bu koruyucu mekanizma etkisini yitirir. Eğer oluşan parçacıklar küçükse herhangi bir yakınmaya neden olmadan idrarla atılırlar. Daha büyük taşlar ise böbrekte veya idrar yolunda bir yerde takılıp tıkanmaya yol açabilirler.

GONOKOKAL ÜRETRİT ( BEL SOĞUKLUĞU )

Gonokokal üretritin etkeni, gram-negatif bir diplokok olan Neisseria gonorrhoeaedir. İnkubasyon periyodunun genellikle 3-10 gün arasında değişmesine karşın, semptomların gelişmesi için gereken süre 12 saat gibi kısa veya 3 ay gibi uzun olabilir.

Gonokokal üretritlerin en sık görülme nedeni cinsel ilişkidir. Bir erkek için, enfekte partner ile tek bir ilişki sonucu bulaşma riski yaklaşık % 17-20, buna karşın enfekte erkekten dişiye bulaşma olasılığı % 80 dir. Taşıyıcı veya hasta partner ile cinsel ilişki sayısı arttıkça risk de artar. Vajinal ilişki olmaksızın salgılarla bulaşan vakalar da bildirilmiştir.

Semptom ve Bulgular

* idrar yaparken yanma
* üretral akıntı (Akıntı genelde iltihaplı, sarı-kahverengi görünümde ve çok boldur)

Soldaki resimde üretradan sarı renkli ve bol miktarda akıntı görülmekte . Gonorenin tipik bulgusudur.

Tanı:

Hasta idrarını yaptıktan 1-4 saat sonra, özel kültür çubuğu üretraya 2-4 cm. kadar sokulup çevrilir. Homoseksüel hastalardan rektal örnek de alınır.

Yandaki resimde gonorenin mikroskopik görüntüsü görülmektedir.

TÜBİTAK'ın yaptığı bir araştırma, cep telefonunun insan sağlığında olumsuz etkiler yaptığını ortaya koydu. Araştırmaya göre, toplumun hemen her kesiminde kullanılan cep telefonları, kanserden cinsel sorunlara, sağırlıktan katarakta kadar birçok hastalığın oluşmasına neden olabiliyor. Araştırmanın en ilginç yanlarından biri cep telefonlarının erkekte sperm sayısını düşürmesi.

TÜBİTAK Başkanlık Tıp Danışmanı Doç. Dr. Selçuk Alsan'ın yürüttüğü araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından biri, cep telefonlarından yayılan mikrodalgaların (MD) kısırlık ve gen bozuklukları yaratması. Hazırlanan raporda, Avrupa'da 2000'den itibaren cep telefonlarının üzerine ‘‘Sağlığa zararlı olabilir’’ yazacağı hatırlatılırken, Türkiye'de hálá 1974'te belirlenen tehlike sınırlarına göre hareket edilmesi kınandı.

Yapılan deneylerde, MD'lerin hayvanlarda özürlü yavruların doğmasına neden olduğu belirtildi. Böylece insanlarda da ciddi cinsel sorunların ortaya çıkabileceğinin savunulduğu raporda, MD'lerin bağışıklık sistemine de darbe vurduğu açıklandı.

Böbrek nakli (transplantasyon), son dönem böbrek yetersizliğinin en başarılı tedavi şeklidir. Böbrek nakli için gereken böbrek 2 kaynaktan sağlanabilir.

* Canlı vericiden
* Kadavradan.

Gerek canlı vericiden, gerekse kadavradan yapılan başarılı böbrek transplantasyonlarında diyaliz tedavilerinde olduğu gibi böbrek fonksiyonlarından bazıları değil, tamamı yerine getirilir. Buna ek olarak, hem tüm böbrek fonksiyonları yerine getirildiğinden, hem de hastalar için sürekli diyaliz işlemlerinin oluşturduğu fiziksel ve psikolojik zorluklar ortadan kalktığından dolayı yaşam kalitesi daha iyidir. İnsan dışında bir canlıdan transplantasyon şu anda mümkün olmamakla birlikte çalışmalar ümit vericidir, iyimser bir tahminle 2020 li yıllarda mümkün olabilir. Türk Nefroloji Derneğinin verilerine göre Türkiye’de bugüne kadar yaklaşık 4000 böbrek nakli yapılmıştır. 1998 yılında 382 böbrek nakli yapılmıştır ve ne yazık ki bunların yaklaşık 1/3’ü kadavra kaynaklıdır. Kadavra kaynaklı böbrek nakli oranı Batı ülkelerinde yaklaşık % 80’dir. Bunun nedeni ülkemizde organ bağışlarının henüz istenilen seviyeye ulaşamamasıdır.

Uygun böbrek seçimi:

MESANE KANSERİ NEDİR?

Mesane Kanseri en sık görülen kanser türlerinden biridir.

Mesane Kanserine sebeb olan spesifik bir sebeb bilinmemesine rağmen hastalık erkeleri kadınlara oranla 3 kat daha fazla etkilemektedir. 1995 yılında ABD de 50.000, Avrupada 75.000 den fazla yeni Mesane Kanserli hasta görülmüştür. Hastalığın en sık görülen formu idrar yolu hücrelerini kapsayan transitional cell carsinoma (TCC) dir.Bu durum Mesane Kanseri vakalarının %90 da görülmektedir. Hastalığın erken evrelerindeki tedavi yöntemi tümörün operasyonla çıkartılmasıdır. Fakat bu durumdaki asıl mesele kanserin tekrarlaması nüks etmesidir. Ne yazık ki Mesane Kanseri nüks oranı en yüksek kanserlerden biridir ve bu sebepden doktorun hastalık nüksünü mümkün olan en kısa sürede belirleyebilmesi için hastalarını nükse karşı sık sık kontrol etmesi gerekmektedir.

MESANE KANSERİNİN BELİRLENMESİ

Üroloji İle İlgili Çeşitli Konular

Başka yollarla da bulaşabilen, fakat daha ziyade cinsi temasla bulaşan hastalıklar grubu. Zührevi hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

BEL SOĞUKLUĞU (GONORE)

Gonore isimli mikropun meydana getirdiği cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır.Nadiren olsada cinsel yolla bulaşmaz.Mikroplu havlu,mendil gibi eşyaların kullanılması ile de bulaşabilir.Mikrop alındıktan sonra 3-7 gün arasında belirti verir.Bazen belirtiisi 12 saat ile 3 ay kadar da değişebilir.Tedavi edilmezse 3-7 hafta sonra müzminleşir.

Penisten sarı kahverengi çok defada yeşile çalan bir akıntı olur.Miktarı çok olmazsa bile her idrar yapıştan sonra ve sabahları kilota bulaşan bir akıntıdır.İdrar çıkış yeri kızarır şişer.İdrar şikayetleri olur.

Teşhis,akıntının özel metotlar ile alınıp mikroskop altında belsoğukluğu mikrobunun görülmesi ile konur.

Tedavi edilmeyen vakalarda apse sonucu idrar yolunun daralması meydana gelir.hastalık daha ilerliyecek olursa testise yayılır.Buradaki tohum hücrelerinin gelişmesini önliyerek kısırlığa neden olur.

Korunma:Her şeyden önce hijen kurallarına uyulmalı.Cinsel temas sırasında kondom (prezervatif) kullanılmaldır.Şüpheli ilişkilerde bulunulmamalıdır.

Varikosel nedir?

Tüm erkeklerin % 15 kadarında ve kısırlık sorunu ile başvuranların % 40'ında saptanan varikosel (testis damarlarında genişleme, varisleşme) en sık rastlanan ve mikrocerrahi ameliyat sonucu en başarılı sonuç aldığımız kısırlık sebebidir. Varikosel testislerde sıcaklık artışı ve toplardamardaki kanın organa geri akımı sonrası mikro dolaşımı etkileyerek sperm üretimini bozar; sayı, hareketlilik, yapı ve kromozomal yapıya etki sonucu dölleme kapasitesini olumsuz etkiler.

Varikosel, skrotum adı verilen yumurtalık torbalarında yumurtalıkların etrafında oluşan varisli damarlardır. Varikosel sol tarafta daha sık görülür. Önemi kısırlığa sebebiyet vermesinden dolayıdır. Hastaların ağrı olmazsa da testisteki sperm hücrelerini bozacağı için tedavi olmaları gerekmededir.20-30 yaş grubunda en fazladır. Hiç belirti vermeyen varikoseller de vardır.

Varikosel niye daha çok sol tarafta olur?

* Soldaki toplar damarın boşaldığı yer ana damarla dik açı yapar.Bu nedenle kan tam olarak boşalmaz.

* Testisin sol toplar damarı daha uzundur.

* Soldaki toplar damarın içerisinde kanı ileri pompalayacak kapakçıklar daha az ve yetersizdir.

Ürolojik kanserler, böbrek, idrar yolları ve genital organların kanserleri olarak üçe ayrılıyor. Ürolojik kanserlerde kalıtımın en önemli faktörlerin başında geldiği biliniyor. Ailesinde böbreklerde, idrar yollarında ya da genital organlarda kanser olan kişiler risk grubunda yer almakta.

Vücutta kanser oluşumunu önleyen ve buna zemin hazırlayan olayların işleyişini “gaz ve fren pedalı” gibi düşünmek mümkün. Bu anlamda kanseri önleyen genlere “fren pedalı”diyebiliriz. Ailesinde kanser olan kişilerde kalıtımsal olarak kanseri önleyecek genlerin yapısında bozukluk gözlenir, ve “fren pedalı” görevini yapamaz. “Fren” boşa alındığında da arabanın yokuş aşağı gitmesi gibi hücreler çoğalır.

HAZIRLAYICI FAKTÖRLER

Ürolojik kanserlerde kalıtımın yanısıra hazırlayıcı faktörler de etkili. Sigara, diğer kanserlerde olduğu gibi ürolojik kanserleri tetikleyen ikincil faktörler arasında yer alıyor. Kimi araştırmacılar alkol ve kahveyi de hazırlayıcı faktörler arasında değerlendiriyor. Yiyecek ve içecekler arasında kansere yol açanlar olduğu gibi kanserden koruyucu özelliği olanlar da var.

Üretrit , üretranın (mesaneyi, dışarıya bağlayan boru) iltihabi durumuna verilen addır. Genellikle NSÜ (non-spesifik üretrit) veya NGÜ (non-gonokoksik üretrit) adı da verilmektedir. Sıklıkla, cinsel yolla bulaşırlar.

Üretrit penisin içindeki idrar ve meninin geçtiği kanal olan Üretra nın iltihaplanmasıdır. Genellikle cinsel ilişkiyle geçen bir hastalık nedeniyle ortaya çıkar (bilhassa belsoğukluğu veya chlamidiasis) Bazen de neden bilinmez. Üretritle birlikte görülen akıntının rengi berraktan sarıya, yoğunluğu inceden kalma kadar değişir. Üretrit in tedavisi genellikle kolaydır. Hastanın eşi de tedavi edilmelidir. Üretrit bazen de Reiter sendromu denilen bir rahatsızlıkla birlikte ortaya çıkar.

Şikayet ve Bulgular:

NSÜ' nün klasik bulguları idrar yaparken yanma ve hafif bir akıntıdır. Bazen daha fazla miktarda akıntı görülebilmekte ise de bu durumda daha çok gonore ( belsoğukluğu) düşünülmelidir. Buna karşı bazı olgularda ise hiç üretral akıntı olmayabilir. Bu hastalarda en sık karşılaşılan şikayet üretrada kaşıntı hissidir.

Belirtiler

- İdrara çıkarken veya boşalırken sancı;

- Sık idrara çıkma ihtiyacı;

- Penis ucundan akıntı.

Teşhis

Testislerin her biri skrotum içinde birer sperm kanalı üzerinde asılı olarak bulunurlar. Bu kanallar da testisleri besleyen kan damarları vardır. Testislerin burulması yakasında, testis sperm kanalı etrafında döner ve bu durumda testise kan gitmez. Bu sorun bazen hiçbir nedene bağlı olmaksızın, hatta bazen uykuda ortaya çıkar. Bunun dışında ağır fiziksel hareketle de meydana gelebilir.

Belirtiler

- Tek testiste ani ve genellikle şiddetli sancı;

- Skrotum içinde testislerden birinin yukarı çıkması;

- Bulantı ve kusma;

- Baygınlık hissi;

- Şişme;

- Ateş.

- Testiste aniden veya agır fiziksel hareketten sonra ortaya çıkan, ani şiddetli sancı (acil).

Testisin burulması sık rastlanan bir olay değildir. Daha çok küçük çocuklarda, bazen de ergenlik çağı civarında görülür. Ancak her yaşta olabilir.

Teşhis

Testis kanserleri 15-35 yaş erkekler arasında en sık görülen kanser tiplerinden biridir.Erkeklerde görülen kanserlerin %1 ini oluşturur. Her yıl 100.000 kişiden 3 ünde testis tümörü saptanır. 20-40 yaşları arasında ise bu oran 100.000 de 6 ya çıkar. Kafkasyalı erkeklerde görülme sıklığı diğer erkeklere oranla daha fazladır. Olguların yaklaşık % 95 inde tümör doğrudan sperm üreten dokudan kaynaklanır.

Eskiden tedavisi oldukça zor olan ve olduça tehlikeli olarak nitelendirilen testis kanserlerinde günümüzdeki gelişmelerle erken teşhis konulduğu takdirde olduça yüz güldürücü sonuçlar alınmakta ve yaşam oranı % 95 lere çıkmaktadır.

Belirtiler:

* Herhangi bir testiste kitle veya büyüme
* Skrotumda ağırlık duygusu
* Karında veya karında ağrı
* Skrotumda sıvı birikmesi
* Testislerin birinde veya skrotumda ağrı
* Seyrek olarak human chronic gonadotropin (HCG) artışına bağlı olarak göğüslerde büyüme ve hassasiyet.

Unutmayın bu belirtilere başka birçok hastalık ta sebep olabilir. Eğer bu belirtiler 2 haftadan uzun sürerse mutlaka bir doktora görünün. Bu belirtilerin gerçek sebebini size ancak doktorunuz söyleyebilir.

Sebepler:

Testis Kanseri

Testis tümörleri, genellikle genç erkekleri etkileyen ve nadir görülen kanser türleri arasında. Bir erkeğin hayatı boyunda testis kanserine yakalanma olasılığı %0.2 civarında. Bu kanser tipinin en önemli özelliği erken teşhis edildiğinde %95'in üzerinde tedavi şansının olması. Testis kanserlerinin %95'i sperm üreten "germinal" hücrelerden köken alıyor. Geri kalan %5'lik kısmı ise, testosteron üreten Leydig hücreleri ve veya destek görevi olan Sertoli hücrelerinden kaynaklanıyor. Testis tümörlerinin yaklaşı %10'u inmemiş testislerde görülüyor. Normal cinsel gelişim aşamasında testislerin torbalar inmesi gerekiyor. Eğer bu inme gerçekleşmez ve testisler karın içerisi veya kasıkta kalırsa buna inmemiş testis deniliyor ve bu testislerde tümör olasılığı normale göre 35-40 kat daha fazla. Testislerin indirilmesi tümör olasılığın azaltmasa dahi, erken teşhisini kolaylaştırıyor.

Böbrek ve idrar yolları taşlarının %35 i kalsiyum oksalat taşları, %30-35 karışık kalsiyum oksalat ve fosfat, %15-20 magnezyum amonyum fosfat, %5-10 ürik asit taşlarıdır. Kalsiyum fosfat %5, sistin taşları ise %2 oranında görülür. Yani taşların %70 i kalsiyum oksalat içerir.

-Taş oluşumunda genetik, çevresel ve beslenme faktörleri söz konusudur.

-Genetik olarak; sistinüri, renal tübüler asidoz, azalmış böbrek aldolaz aktivitesi ve anormal pürin metabolizması gibi faktörler etkendir.

-Çevresel etkenler; aşırı sıcaklık ve nemde aşırı sıvı kaybı.

-Beslenme faktörleri ; aşırı çiğ yeşil sebzelerin tüketimi kalsiyum oksalat taşlarına, aşırı protein ve hayvansal yağ tüketimi ise ürik asit taşlarına neden olabilir.

- Kalsiyum taşlarının oluşumunda barsaktan aşırı kalsiyum emilimi önemli rol oynar. Böylece idrarda fazla kalsiyum çıkar ve kalsiyum içeren taşlar oluşur.

- Kalsiyum taşları oluşumunda diğer önemli bir etken de renal hiperkalsiüri denilen bir durumdur. Burada böbreklerden kalsiyum emilimi bozulur ve idrarla kalsiyum kaybı olur. Böylece kalsiyum taşları oluşabilir. Bu hastalarda paratiroid hormon ve D vitamini artar. Bu durum kan tahlili ile belirlenebilir.

Skrotumdaki kitlelerin çeşitli sebepleri vardır. Bunlar, tümörler, kistler ve diğer iltihaplar, fiziksel örselenmeler ve kasık fıtığıdır.

Belirtiler

- Skrotumda yumru veya şişme;

- Belli yerlerde ağrı veya hassasiyet olasılığı

Tümörler selim veya habis olabilirler. Testislerin kendilerinin içinde büyüyen tümörler çoğunlukla habis (kanser) olurlar, skrotumun içinde başka bir kısımda gelişen tümörler ise genellikle selimdir Testis kanseri daha ilerde anlatılacaktır.

Ağrısız selim bir kist olan spermatik kist ya da spermatosel çok yaygın görülür. Testisin üstünde epididime yapışık olarak gelişir. Bu bölümde ilerde anlatılacak olan Hidrosel ve varikosel de skrotumdaki ağrısız selim kitlelerdir. Hematosel de skrotumda incinme sonucu ortaya çıkan bir kitledir ve kan birikiminden oluşmuştur.

Kasık fıtığı, bağırsaklardan bir bölümün skrotum içine kadar inerek onu şişirmesiyle ortaya çıkar.

Teşhis