Tanım: Mikrobiyal bir ajanla oluşan akciger parankim inflamasyonudur. Toplum kökenli pnömoni, bakımevlerinde pnömoni, nozokomiyal pnömoni, immunkompromize hastada pnömoni ve aspirasyon pnömonisi başlıgı altında incelenir ve yaklaşım belirlenir. Bunların herbirinde etken, prognoz ve tanısal yaklaşım farklılık gösterir. Ayrıca akut, subakut ve kronik olarak sınflandırılabilecegi gibi, tutuluma göre; lober, bronkopnömoni, intersitisyel pnömoni, veya akciger apsesi ve eşlik eden diger radyolojik bulgulara göre;hiler LAP, plevral sıvı ve atelektazi olup olmamasına göre de degerlendirilir. Etkene göre de sınflandırma yapılabilir.

Klinik Bulgular: Ateş, öksürük, dispne, balgam çıkarma, plörezi. Kronik pnömonide; kilo kaybı, bitkinlik ve gece terlemesi. Ateş genellikle olan bir bulgudur. Hektik, remittan ve sürekli ateş görülebilir. Relatif bradikardi; klamidya, mikoplazma, Legionellainfeksiyonlarında , , tularemi ve viral pnömonilerde olabilir. Siyanoz, solunum sayısında artış, sternel retraksiyon, burun kanatlarının solunuma katılması ciddi solunum baskılanmasını gösterir. Pnömokoksik pnömonide herpes labialis, stafilokokal pnömonide nadiren fronküller, mikoplazma infeksiyonlarında büllöz myringitis olabilir.Dinleme bulguları çogunlukla krepitan ral olmakla birlikte seslerde azalma hatta normal olabilir. Bronşiyal solunum sesleri, perküzyonda azalma, gögüs hareketlerinde asimetri görülebilir. Terleme, bitkinlik, başagrısı, kuma, miyalji gibi solunum dışı bulgular da eşlik edebilir.

Etiyoloji: Birçok mikrobiyal ajan etken olabilir. Yaş, altta yatan hastalıga göre etkenler degişir, hastanede kazanılan pnömonide etkenler farklıdır. En sık görülen bakteriyel etkenler: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae Staphylococcus aureus, Enterobacteriaceae üyeleri, anaerob mikst infeksiyonlar; Pseudomonas ve Legionella türleri, Mycobacterium tuberculosisdir. Viral etkenlerden çocukluk çagında RSV, Parainfluenza ve influenza A virusları, erişkinlerde İnfluenza A ve B virusları sıklıkla görülür. Aspirasyon pnömonisinde oral anaerop mikroorganizmalar, nozokomiyal pnömonide Enterobacteriaceae, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, yaşlılarda gram negatifler, grip sonrası stafilokokal pnömoni,gençlerde mycoplasma pnömonisi daha sıktır.

Epidemiyoloji: En sık karşılaşılan infeksiyon hastalıklarından biridir. Ölüm nedenlerinin arasında ilk başlarda yer almaktadır.Ayaktan tedavi gerektiren hastalarda mortalite % 1-5 iken, hastaneye yatan, özellikle de yogun bakım gerektiren hastalarda % 25’e ulaşmaktadır. İleri yaş grubunda (60 yaş ve üstü) olan , altta kronik obstrüktif akciger hastalıgı olan , diabetes mellitus, böbrek yetmezligi, konjestif kalp yetmezligi, kronik karaciger hastalıgı olanlarda daha sık oluşmakta ve daha agır seyretmektedir.

Tanı: Pnömonili hastada başlangıç en temel inceleme balgam mikroskopik inceleme, Gram boyama ve gerekirse kültür.Legionella pneumophilia ve Pneumocystis carinii için balgamdan direkt floresan antikor inceleme, Balgam çıkaramayan, ya da Gram boyama ve kültürde potansiyel patojen için predominant bir mikroorganizma saptanmayan, antibiyotik tedavsine yanıt alınamayan, ciddi pnömonili hastalarda balgamda Gram negatif mikroorganizma ya da maya görülen, süper infeksiyon düşünülen hastalarda bronkoalveolar lavaj ve korunmuş fırça bronkoskopi uygulaması, immün sistemi baskılanmış kişilerde akciger biyopsisi uygulanabilir. Gerekirse plevral sıvı inceleme yapılabilir. Hastaneye yatırılan hastalarda kan kültürü alınır. Akciger grafisi çok önemlidir. Tümör, apse, kitle düşünülen hastalarda kompüterize tomografi önerilir. CRP infeksiyon tanısında önemlidir.

Laboratuvar Testleri:
Genelde hastaneye yatış endikasyonu düşünülen hastalarda yapılır:
Tam kan sayımı, hastaneye yatış düşünülen ve yatırılanlarda kan gazları:
HIV pozitiflerde CD4/CD8 sayımı,BUN, Kreatinin, Serum Na+, gerekirse torasentez

Etyolojik Tanı: Direkt balgam incelemesi, balgam kültürü, kan kültürü gerekirse ARB, tbc kültürü,Tedaviye yanıtsız olgular, atipik presantasyonu olanlar, özel konakta olan infeksiyonlarda; transtrakeal aspirat, transtorasik igne aspirasyonu, bronkoskopi yapılabilir.
Mikobakteri, klamidya, mikoplazma, fungus ve virüsler için özel testler gerekirse yapılır.
Etkene yönelik tanı yöntemleri: Legionella kültür, DFA, seroloji, idrarda antijen

Ayırıcı Tanı: Tüberküloz, tümör, kitle, kollagen doku hastalıkları, pulmoner emboli, kalp yetmezligi.

Tedavi: Toplum kökenli, nozokomiyal ve bagışıklıgı baskın hastalarda pnömonilerin herbirinde ayrı yaklaşım gerektirir.